Trueber Buebe E-Book

Alex Gfeller

• Herausgeber: Books on Demand
• Kategorie: Gesellschafts- und Liebesromane
• Sprache: Deutsch
• Veröffentlichungsjahr: 2023

Seitenzahl: 162

Beschreibung

Das Lied von den Trueber Buben kennen hier alle: Es gibt keine kräftigeren Buben, und Meitschis gibt es keine Schöneren. Das haben hier alle verinnerlicht. Ganze Kompanien kräftiger Soldaten kriegen die Tränen der Rührung dabei, wenn sie das Lied singen, und weil Berndeutsch in der bümplizer Strassenversion meine Muttersprache ist, habe ich mir erlaubt, auf Berndeutsch zu schreiben.

Leseprobe

Inhaltsverzeichnis

Schäferinne u Geisserinne

Di schönschte Säubschtmorde

Schönheit u Wüeschtheit

Dr Schtorch im Dorf

Dchummrfautr

Aues übr Zwangshochzite

Fortschrittlechi Chreft

Papirzwärge ide Papirbärge

Zändi chunnt

Nous sommes de Biil

Wo Gigle jammere

E glücklechi More

Läbigi Zite

Pippilottischi Komissione

Auso iz es schöns Bad

I tröime setix Züg

So louft dr Chare

Weles Thema?

Da weisch Pscheid

Es isch äbe so

Korekti Usschprach

U wemr scho grad drbi si

Ämmlitaler us Pfiffehouz

Bärndütsch

Dr Grund vom Grund

Scho widr dä Tubu

Vom Schribe läbe

Heimers ize?

Pippilottik

I wot nüt xeit ha

Gschnäzlez mit Röschti

Chläpfe u chöpfe geit o guet

Schtüre zahle

Erfahrige mache

Ganes Gaffee näh

Was de no?

Bide wiude Tier

Sougofe

Dr Horor vode Horör

Dr Glon

Themewächsu

Aues über Genitalie

Tintefessli u Tintelümpli

Ufem Bäupbärg

Schönheit aus Norm

Ufem Wäg zum Schpiessr

Es dicks Buech uf Bärndütsch

La charité elle-même

Les Saints Gâteaux aux noix

Les nombreux méfaits

Le tout sur la Wickel

La dissidence

Les services

La bande adhésive

Schäferinne u Geisserinne

Geisserinne si eifach tabu, genau wit Geissr o, ussert dGeissbuebe, di heis schön. Abr Tlandwirte säuber gheie mänggisch grad i Tschnitz, weme uf das Thema zrede chunnt; me mues auso vorsichtig blibe u sini Wörtli u Sätzli genau abwäge, so wis Tschingkebrötli im Schingkebrötlizimmr1 mache, nämmlech juristisch nie afächtbar. So simr plötzlech widr bide Chäsbrötli im Chäsbrötlizimmr, bide Salamibrötli im Salamibrötlizimmr, bide Eibrötli im Eibrötlizimmr u bide Gurkebrötli im Gurkebrötlizimmr. Das ische ewige, unufhautsame Kreislouf vodr Ängschtlechkeit u vodr Schang u vodr Schmach u vodr Tüsselei ussr Rang u Name, vodr Chund übr die Kunigunde im Bunde u übr di Sorte vodr Sorte usdr Retorte, wo gäng rächt het, e schträng feschtgleite Ritus auso, es ganz heilix Rituau, wosech offebar nie wird la abschliesse, no la abemache, u niemr weis eigetlech genau, werum u wiso u für was das aus söu guet si. Odr hetme scho einisch irgendwo öppis Appartix übr di schöne Geisserinne ghört odr gläse, so wime scho so mänggisch übr die schöne Schäferinne gredt u gschribe het, wome no überse komponiert het, wüume nüt Pipilottisches meh idr Kunscht het dörfe bringe, nume wüu dr Napoleon dr Chrieg het vrlore. Numeno Romantisches isch drinn gläge, so wi hüt, uni wot iz nid säge Kitschix. Da isch abr wit u breit numeno Kitschix, schöni Schlagrmusig uf jede Fau, wone ganzi Epoche usfüt u mit romantischem Schmus scharf macht udi dütsche Papperlapapp-Poete richtig duet la düreträje? Schöni Schäferinne, schöni Schifferinne, schöni Wäberinne, schöni Klöpplerinne, schöni Schtickerinne u schöni, dicki Puremeitschi mit rote Backe überau zum gratis Knattere! Es het schinz sogar Säubschterschiessige u Doppuerschiessige ggäh drwäge! Me chas chum gloube! Wäge dr Erfindig vodr Liebi! Eine elei gloubz gar nid!

1 Lehrer u. Lehrerinne im Lehrerzimmer

Di schönschte Säubschtmorde

Di klassisch schöne Schäferinne mite rote Backe ude fette Püppi läbe meischtens i auerliebschte Naturlandschafte u chöme sogar ide schönschte Vouksliedr vor, gschribe vode beschte dütsche u öschtrichische Komponischte, wo sech i frömde Klavierzimmr dasumetribe hei. Si hocke gäng im Schatte ungr de dünne Zwätschgeböimli, hei Tröck ufezoge u mache fürne einsame Wandersmann gärn mau iri Bei usenang – abr nume gäge Honorar! Wüusis bruche, natürlech, zGäut nämmlech. Tgrundsatzfrag vo au dene Erschinige lutet nämmlech: Was isch mitr heilige Iifaut vom singkende Kułturguet los? Wo isch si übrhoupt no zfinge? Wär heze übrhoupt scho jemaus xeh odr ghört? U werum söt di Iifaut übrhoupt heilig si? Wüu eifäutig isch doch eifach, wär nume einisch gfautet isch, odr nid? Mir hei auso ke Mehrfachfautig voris, ke Mehrfäutigkeit, auso ke Viufäutigkeit, we vodr Iifaut Tred isch. Drbi isch ‘Einfalt’ doch es schöns dütsches Wort, wome scho fasch vrgässe het. Abr mir wei hie nid zviu vokalisiere u vokabularisere u vokabulaberisiere; es git gnue drvo. Für üs isch Tschprach eifach so, wisi use chunnt, mänggisch guet u outhentisch, mänggisch chli heftig, mänggisch munter wines Vögeli, mänggisch samft wines Früelixwindli u mänggisch haut fautsch u vrmurgset u chli vrdorbe für zarti Ohre.

Schönheit u Wüeschtheit

Wüeschtheit odr Wüeschtigkeit isch Hans was Heiri – Twüeschti läbt! Abr heilig? Di Vereinigte Zahnbürschte vrmuete uf Afrag, unsichr zwar – usi weisech nid la feschtlege – das dHeiligkeit vodr Ifaut vorwiegend usm religiöse Bereich chunnt, wüu me hez dert mänggisch mit Lüt ztüe, wo öppis umz Verecke nid chönne vrschtah odr nid wei vrschtah, nid dörffe vrschtah odr nid söue vrschtah, verschteisch? U grad in dene Fäu redtme vodr ‘heilige Ifaut’. Drbi giz eigetlech gar nüt zvrschtah, me söu nämlech nume gloube, u nid wöue vrschtah, säge di Klerikale, wüu ‘gloube’ isch nid ‘vrschtah’. Das lüchtet scho i, u me benidet ja di Glöibige rund ume Globus für ire fescht u unvrrückbar Gloube u das unvrwächsubare Gottvrtroue, o wese fertige Seich isch. Me seizech aube: “Sones Urvrtroue möchti vrtamisiech o ha!” Abr drmit isch dr Mischt no lang nid gcharrlete, wüu das isch ja scho zganze Dilemma: Me darf dert nume gloube – u schüsch nüt. Schüsch grad gar nüt! U Zwüsse het dert übrhoupt nüt zsueche! Auso: Znidwüsse isch dert gfragt, u Zwüsse isch dert ganz grunzätzlech öppis vom Tüfu. Vilech müesstme sech zersch mau zhaube Hirni la useamputiere, für dasme cha gloube, abr o die Übrlegig füehrt zu nüt, wüu di Vereinigte Zahnbürschte wei di Glöibige nid vrtöibe, nid im romantische Zitauter, wüu nüt lägne ferner aus das, Erewort! Me isch ja tolerant; me gizech Müeh, me woz ja demokratisch ha. Es wirt so viu komisches u absurds Züg gloubt, dasme Tübrsicht lengschtens vrlore het, u me weis gar nümm, wases schüsch no aues zgloube gubti, weme weti u weme chönnti. Dr Zahnschmeuz, zum Bischpiu, gloubt numeno adi Vereinigte Zahnbürschte, udr Zahnschtei, nume zum Säge, gloubt numeno a Borer, auso a Her Borer mittem Borer idr Hang, u das isch o nume zur religiöse Abschreckig tängkt, wüume schaffet viu mit Abschreckig; Treligion ischja Terfindere vodr Abschreckig, u das isches autbewärz Ungrdrückixmittu, wo dPippilottik scho lengschtens übrno het. Früecher hei nume di Klerikale mitr Höu troht; hüt drohe sogar dPippilottikr zäme mite Müettere mitr Höu. Machne eifach Angscht, de wählesidi, lutet zbewährte Rezäpt. “Wede nid machsch, wasidr säge, chunnsch grad i Thöu, du Generator, du Fragmänt, du Schpezimen, du Plattitüde, du Reservischt!”

Dr Schtorch im Dorf

Abr witr: Viu Lüt gloube immrno a Schtorch, was insofärn erschtunlech isch, aus das dr Schtorch säubr ja garekes Objekt des Glaubens isch, es Objekt der Verehrung, es Objekt des Unglaubens odr gar es Objekt der Abneigung, ganz u gar nid, wüu e Schtorch isch eifach e Schtorch, u schüsch nüt u drum sympathisch, früechr hieume praktisch usgrottet, hüt widr fasch überau zgseh, u das isch guet so, das fröit dLüt, wüu Tschtörch bringe ja di chline Ching, u ohni Schtörch gubtis gareke mönschlechi Vrmehrig meh. E schöne Gedangke, wosech migozeu dr Wärt wär, no witrtängkt zwärde; abr das isch ja nume es komisches Grücht usde Untiefine vom augemeine Blödsinn, wimr hüt wüsse, wo ono grad aus klassischi Ablängkig vom richtige Bebemache dient, wüu i Würklechkeit wärde ja di chline Schtörch vode chline Ching pracht, u nid umgekehrt; das isch wüsseschaftlech lengschtens erwise. Di chline Ching wise ja im früehfötale Schtadium no zwöi winzigi Flügeli uf u chönnte auso theoretisch scho lang vor irer Geburt im Fruchtwassr dasumeflüge flüge – wesi möchte u wesi müesste. Abr schnäu mau gheiene di Flügeli idr witere fötale Entwicklig no im Ei inne ap u wärde meischtens aus Puleflügeli witrvrchouft u überau gärn ggässe, no lang vordr Geburt, auso lang vorem Schlüffe, auso scho im früehfötale Schtadion vom fötale Schtadium im Ei inne, auso im fötale Fuessbauschtadium, genau widr Schwanz, auso wiz Schwänzli, dScheitle odr Tchraue, dr Schträu u Taktemappe odr zHändi. Abr schüsch hätte di Flugpioniere uf dr ganze Wäut di Flugzüg gar nid ersch müesse erfinge, wüusi ja säubr hätte chönne dasumeflüge; usi hätte adr Schteu vo plumpe Flugapparate haut öppis angers müesse erfinge, zum Bischpiu e freischwingendi, outomatisch gchüuti Männerungrhose odr e pissgäubi Eigesäubschtvrantwortixflugungrhose mit Bilag u Ilag u Ungrlag mit Eigevrantwortixuflag. Abr was heisst eigetlech “freischwingend mit Iilag”? U werum gäub? Tantwort druf hätte denn di Flugpiohniere säuber chönne gäh, we aues angers glüffe wär, nämmlech so, winis säge. So aber weismes no hüt nid. Wäre denn schtat Flugzüg schpezieui Flugungrhose erfunge worde, de wüsstmes hüt, wüumr hüt aui ganz säubschtvrschtändlech gäubi Flugungrhose würde trage, u mit dene chönntemr aui flüge wit Schtubeflöige u audi Tubeli idr Schueu.

Dchummrfautr

Dchummrfautr, auso die Kummerfalter, das heisst, dChummrbuebe vodr Familie Chummr zGrosshöchschtette äne, zum Bischpiu, faute di Ifäutige i Fautproschpäkte für Chummrbuebe im Chemmeribodebad vo Hang, udi Eigevrantwortleche füehle de Säubschtvrantwortleche ufe Zang u vrlange ke Rappe Subvänzion vodr arbeitende Bevöukerig drfür, me chas chum gloube, wüu sisi ja eigesäubschtvrantwortlech, auso mehrfach säubschtvrantwortlech i auer Eigevrantwortlechkeit. Di Eigevrantwortleche vrantworte drum gäng nume das, wassi säubr chönne vrantworte, udi Säubschtvrantwortleche vrantworte o nume das, wassi säubr wei vrantworte, wassi auso sowiso müesse vrantworte u wassi übrhoupt chönne vrantworte, im beschte Fau, u drum sisi ja gäng säubr tschułd, u das isch, churz xeit: nüt. Zäme mite Rossbouele ude Rouele i Schillers Locken vom Wilhelm Knollen u vom Walteri Bollen im wäutberüehmte finnische Theatrschtück “Bollen und Knollen bei den Schwollen”. So erkennemr abr zGheimnis vodr Eigesäubschtvrantwortlechkeit i auer gradlinige u grediuse grusige Säubschtunsicherheizvrantwortlechkeit us i erschter Line vodr öffentleche Ungrschtützig i Form vo öffentleche Schtürgäudr, u Teigevrantwortig isch i Tat u Wahrheit nume e Chuecheteigg füre Bach, auso füre Johann Sebaschtian Bach, wo sinrzit zLeipzig äne dPizza fugatosa erfunge het, u nume e usgwisene Biudrschtürmer würdi di innere Zämehäng nid wöue vrschtah chönne, u zwar uf Ahieb nid. Da chame nüt mache; da hiuft o Tovomautine nüt. Übr dere Dütlechkeit a Klarheit lagere numeno dGeneräu i irne Galauniforme, knapp ungdr himmlische Himuspforte, sitlech lingx am Grasport, wüusi nid ine dörffe; da chöisi no lang chlopfe, di uniforme Blödiane. Si hei haut nie öppis begriffe. Si lige usgschtreckt uf irne Generauslagr us Schumgumi i troutr Einsamkeit, u chafle a irne Schnäbi ume, sidr dassi ke putzigi Armee me hei zum Schpile u zum Löle u zum Blödele. Wärse schtört, isch säubr tschułd. Aui di Einsamkeite zämegno ergäh abr es guet abghangnix Biud vodr urschprüngleche Rächtschaffeheit vode Geissetötr, wüu we nume ei einzigi Geiss no ke Summr usmacht, wüu vor auem Zummrgeisse schtrikt uf getrennte Schlafzimmr behare, de wüsse aui Geissetötr, wases gschlage het, u si richtesech drna; si gö numeno denn ge Geisse knattere, wesi sichr si, dases nid chunnt cho rägne. Schüsch abr chame di wisse Gamasche vrgässe. Das cha zwar zu Usmuschterige führe, abr o zu Nöiafäng, zu Ussortierige, abr o zu Nöi-Iischtelige, wüu das chame grad aluege wime wot. U six wis wöu: E schtarchi Mindrheit vo Usglutschete u Abgschläckete, vo Uspumpete u Düregfiggete, vo Usrangschierte u vou Abservierte mues abr mänggisch ere schwache Mehrheit eifach widrschpräche, u Tuszelige zeige, dases ke Einheitlechkeit i dere Frag meh git odr no einisch wirt chönne gäh. Tvelorennfahrer u Tschlöfler trenne sech ivrnämlech, wüu Tresultat no kes einheitlechs Biud abgäbe. I dere ganze Frag rägnez eifach no zschtarch zSchtrassburg an der Schanz’, u viu zviu Resułtat si ganz eifach bis iz usplibe. Setig Fähler dörfte eigetlech gar nid ersch passiere, wüu scho nume elei Tungrgruppe vodr Obrgruppe, abr o Tungrhose vodr Obrhose z Obrhofe am Tunrsee hei no kes einzix Ziu erreicht. Si schtöh zwar immrno ganz am Afang vonere Gschicht, zueggäh, abr das hiuft de zueschtändige Inschtanze nume weni bis nüt wittr. Sichr ergäh di meischte Schetzige insgeheim, dases no gar nideso wit isch, u zimmli viu übrraschendi Übrischtimmige im xamte ussrligurische Isatzbereich säge eigetlech aues us. Abr di notwändige Schlüss chöi no lang nid zoge wärde; odi erwartete Fougerige chöi no nid erfouge, wüu zersch mues e gnaui u grüntlechi Beschtandesufnahm gmacht wärde, bevordi Beschlussfassige übrhoupt chönne erfouge. Ersch we aui Zuefäu usgschautet si, chame di Befähle ad Komparse u ad Katakombe, ad Katarakte u ad Kolonisatore, ad Härdöpfle u a aui übrige Komponänte vode Katamarane witrgäh, psungrs ad Kuriositäte u ad Kompanie vode Knäckebrötler, ad Kebabschtänd u adi Konsekutive vode Isolierlaschtige, ad Ladewäge u a au di aggliderete Wagehäbr vodr Säubschtvrantwortixeigeiniziative. Ane Abwändig vo Unschułdslämmr usem Töitoburgerwaud chöimr o nümme dängke; das wirte Tazach wärde u blibe, wosech gwäsche het. Sogar dr änglisch Chünig i sinere blaue Schiusrüschtig wirt übr früeh odr läng, übr schpät odr churz übr schtarch odr schwach, übr tür odr biuig, übr chaut odr warm sone ussrgwöhnlechi Kurvelag müesse gnämige, so das amene Unschułzlammvrfahre eigetlech nümme im Wäg schteit. Trichter chönne richte u Thängkr chönne hängke wissech ghört. U scho nach churzer Zit wirtme xeh, widi Rennmöwe zäme mite Renngurke, de Rennvelo ude Rennross i Teinzuafertigung chöme u dert ersch ires typische Rennxicht übrchöme. Es isch nämlech nid scho vo Afang a ggäh. Ersch denn si Teinzukonsärve erfunge worde u dDoppudeckr toplet teckt, wi dBritte säge. Doppudeckr decke sech zur Sicherheit immr toplet, eifach zur Sicherheit, wüusi wei sichr si, dases widr chlini Doppudeckr git; sische aute, änglische Bruch. Abr me cha scho ize vo Erfouge rede, iz, wome no gar nüt xeht, auso no bevordi ganzi Tierwäut wirt usgschtorbe si, wüu drbi ischno ke einzigi Süesswassrmelone vrlore ggange, dasch garantiert, so weni widi Süesswassranemone udi Süesswassrmormone. Zum Glück! chame drzue nume erliechteret säge, zum Glück!

Aues übr Zwangshochzite

Um dZau vode erwartete Zwangshochzite zvrringere, wärde umfangrichi Zwangsdarlehe gschproche, wüu odi unumgänglechschte Dopputüre no nid chönne abgschlosse wärde – nid richtig, uf jede Fau. E voui Integrazion vode Armierixise isch abr o nid vorxeh, wüu Twidrschtänd eifach zschtarch wäre. Ganzi Tierwäute, vrloreni Schlüssubüng, Rotwäuschgruppene us Rupperswiu, Trachtegruppene us Thörishus u o Tmatteschwatte vode Watteschnägge ude Wattewürmer im Wattemeer usse wäre zwar gfährdet, ifrschtange, schtöh abr scho iz überau zur Verfüegig, u trotzdäm sino kenr Vrviufäutigr uftoucht. Niene. Audi Rotwisüffr, di Schnabuänte, di Wassrschlange udi Iigangstorwärter vode Sackgumprwäutmeischterschafte gäbesech afemau glasse bis vilech sogar usglasse u schläcke adr Glace, wiwe nüt wär, wüusi vrvieufäutige doch scho ize eifach räschtlos aues, was si i Pfingr übrchöme u wasne vorgleit wirt, abr nume auf Zusehen hin, wisi gäng widr säge, o ganz eidütig di zwifuhafteschte Produkt vo chrangke Hirni. Das nume näbebi xeit, nid dasme öppe meint, si machi e Uswau, wüu ke Wäg zläng isch, um nid säubr härezga, auso uf eigete Bei, im eigete Sinn, uf eigete Wunsch u uf eigete Entschluss i auer Eigesäubschtvrantwortig. Abr nume wenigi Zuefausfunde gäbe übr Thingrgründ usrichend Uskumpft, u wär erwartet het, dassech di Zanggicheibe mite Schtürmisieche ufene Überikumpft wärde einige – wisi o immr mah lute u wisi o immr mah usxeh, ganz glich – xezech hüt richtig tüscht u vrsecklet. Abr dasch wurscht, wüu trotzdäm blibe di meischte Rotbrüschtli, zäme mite Rotkehlchen ude Rotschwänzli, eifach deheime –u mäude sech nümme zrügg. Wär auso meint, di chömi de scho widr zrügg, gloubt no at Märlitante. Rächt schwirigi Momänte schtönis auso bevor, u mängge wünschzech idi vorvrwandtschaftleche Zite zrügg, wosno kes Telefon het ggäh, wüu kes einzix Tier, kes einzix Insekt u kes einzix Trottinett würdi jemaus vo däm Nektar nasche, wo di Schlimr parat hei; audi unberächtigte Vorbehaute gäge audi unglägene Gescht udi unglägene Zite wäre eifach zheftig u zungrächt. Da hiuft o ke ängeri Uswau, wüu viu zviu Schmarotzr profitiere vonere Iiladig iz Gwächshus. Me cha auso nid drvo usgah, das eifach Pfürwehr da Fau wirt übrnäh, wüu Tchoschtefrag isch no übrhoupt nid klärt.

Fortschrittlechi Chreft

Fortschrittlechi Chreft schteuesech vehemänt drgäge, wüu eisitigi Massnahme no nie zum Ziu gfüehrt hei, wüu setigi Massnahme bis iz immr nume zur Dekorazion da si xi, u schüsch für nüt, vrmuete wenigschtens ufmerksami Radiowanderer, zäme mite unvrbesserleche Wörterakrobate ude Zuesatzchreft zude Usgangschreft ude Absatzbemüehige. Drzue chunnt no, dassech di Laggierte vode früsch Vrhüratete ude Vrabsolutierte dütlech düe abhäbe, une baudigi Widrifüehrig vode Rundumwürf schteit eifach nid zur Diskussion. Abr ganz angers gö Twägchnächte mite Wassrwärferdivisione um: Si beschäftige sech eigetlech nie mit Trichtrmündige, entgäge aune üebleche Erwartige; si gäbe, ganz im Gägeteu, nume Brösmeli id Pfanne u id Täuer ungerem Tisch, u das o nume dert, wo Aafäuigkeite eigetlech nid gfragt u o nid xuecht wäre. Di ungrschidlechschte Aschaffige ungrscheide sech i kenr Art u Wis vode Hautige vo früsch prüefte Ungrsuechixrichter, wome scho lengschtens intensiv befragt het; fasch chönnt me meine, das di wagelaschtige Vorcherige nume fürne waghausige Eigegebruch beschtimmt sige. Abr aui Ikerbige heinis dütlech zeigt, das nume wenigi u unbedütendi Wäsensungrschide beschtöh, wo zude markante Eigetümlechkeite vode outomatisch mitgfüehrte Würfunattere gfüehrt hei. Es isch eifach zeifach, ide Abgründ vode Xamtmassnahme zgrabe uz grüble, wüusech natürlech grad dert di meischte Übrischtimmige, di auermeischte Schtimmübrraschige, di unfäubarschte Ischtimmüebige udi usglaschtnigschte Übrischtimmigkeite löla finge. Uf die Art u Wis chönnte sech ide Schpinnhuppele vodr Theori keni Fadechrütz meh biude, so dasme, obrflächlech xeh, drvo mues usga, das dZwärgantilope zÄthiopie numeno eis kenne: Zzwärgehafte vo aune Erschinixforme uf Ärde. Abr grad das füehrtis widr zur gliebte Vorschtelig, das eifachi Begriffe wi ‘gross’ u ‘chli’, bzw. ‘aut’ u ‘jung’, ‘schwär’ u ‘liecht’, ‘nah’ u ‘färn’, ‘früeh’ u ‘schpät’, ‘churz’ odr ‘läng’ u ‘und’ odr ‘odr’ wi Schnudr odr Chodr iz Miljöh passe odr wi Buschbohne u Schtangebohne im Gmüesbeet, odr wi Hüscht u Hott im ganze Fuehrwäse vode Fuehrhautereie. Si wäre nume mitr auergröschte Vorsicht zgniesse, wüu aui Multiplikazione sowiso nume schpekulativ si u eigentlech dr entscheidend Faktor vodr Fraktur, beziehixwis di entscheidendi Begrifflechkeit idr interschtellare Kosmologi wäre. Nume dürne konsequänti Relativierig vo dene ganz eifache Bezeichnixforme, Gussforme, Gruessformulierige u Qualifikazionsforme – ganz psungers zwüsche ‘gross’ u ‘chli’, beziehixwis zwüsche ‘nah’ u ‘färn’ – übrchömemr eidütigeri Antworte uf Pfrag nach dr Härkumpft vom Kosmos ude intrgalaktische u intrkosmologische Beziehixschtrukture vodr ganze, viufäutige Kusskosmologi. Zerschemau di wichtigschte Eckdate: Si isch 1921 vom Profässr Doktr Erwin Seckler übrhoupt zum erschte Mau eidütig u unmissvrschtändlech zur Schprach pracht worde, nachdämsi jahrhundertelang, ja, jahrtusigelang vodr Chiuche eifach abgschtritte u vrtüflet worde isch. Me het Froue zTusige läbig vrbrönnt drwäge, u das überau im chrischtleche Rum. Di epochali Entdeckig vom Seckler abr isch hüt historisch u het di ganzi modärni Wäut erschütteret, muesme anerkenne, u zwar alässlech vonere Licheöffnig am anatomische Inschtitut vo Tromsø. Wüues sech eidütig umene wiblechi Liche ghandlet het, isch dVrmuetig nöch xi, dasdi ethisch u moralisch heikle Teile vom Körper ere nöchere Ungrsuechig nid chönne schtandhaute, u nume so het dr Profässr Seckler usegfunge, das Froue, zersch mau rein anatomisch xeh, gar nid wi Tmanne gmacht si, übrhoupt nid, ganz u gar nid, sondrn dassi, ganz im Gägeteu, vor auem ungrdüre komplet angers ufbout si, wasme vorhär erschtunlechrwis gar nid gwüsst het, wüu vorhär hetme ja nume di farbige Gipsmodäu vom Dr. Wander vodr Toblerone kennt, wome het chönne usenang näh umz luege, was drinne isch, u di Gipsmodäu si usgrächnet ungrdüre eifach gäng ohni öppis xi; dert hez eifach nüt gha – nidemau es Schnäbi. Abr mitem Seckler het 1921 e nöiji Epoche vodr Mönschheizfindig agfange, wüu di epochali Entdeckig het nid nume ganz Norwege erschütteret, sondern zerschmau dr ganz skandinavisch Rum i aune sine Dimänsione, bis übere nach Finland u ganz Karelie mit aune Glukonie u Begonie u Zeremonie. De Saame, wo langsam dr Vrleidr hei übrcho, si Trenntier drvoglüffe, de Eskimo, wo nümme gwüsst hei, wo häre luege u wo häre zile, Trobbe, udi junge Froue zSchwede äne heis eifach wöue wüsse, churz,