7,49 €
Edith Wharton analiza e critica como os costumes e lazos sociais afogan as esperanzas de alcanzar a felicidade dunha muller nunha familia francesa de principios do século XX. Atrapada nun matrimonio infeliz, o divorcio parece impensable para a poderosa familia do seu marido, até que o seu namorado John Durham se reúna coa enigmática Madame de Treymes, a única que quizais poida dar o seu brazo a torcer. Cunha solvencia narrativa fóra de toda dúbida, a autora crea personaxes profundos e intensos, que se debaten entre o amor romántico e o amor familiar.
Das E-Book können Sie in Legimi-Apps oder einer beliebigen App lesen, die das folgende Format unterstützen:
Seitenzahl: 97
Edith Wharton
MADAMEDE TREYMES
Ilustrado por Dakota Hernández
I
Mentres agardaba a que Madame de Malrive puxese as luvas, John Durham permanecía no limiar da porta do hotel e observaba, ao outro lado da rue de Rivoli, o xardín das Tullerías, que resplandecía baixo a luz da tarde.
As súas viaxes a Europa eran o suficientemente infrecuentes como para que a frescura do seu ollar se conservase intacta, e sempre volvía sorprendelo o vasto e perfectamente ordenado espectáculo que resultaba ser París, unha cidade que parecía planeada, á mantenta e con audacia, como un escenario para o gozo da vida, en lugar de resignarse a facer, de mal grado, concesións aos instintos festivos ou a protexerse deles cunha lóbrega fealdade, tal e como acontecía coa súa patética Nova York.
Pero aquel día, malia que a paisaxe nunca se presentara máis embriagadora, nesa húmida floración primaveral entre chuvascos, cando os castiñeiros de Indias forman unha bóveda dun verdor irreal baixo un ceo nebuloso e mesmo o po do pavimento semella unha fragrancia de lilas; aquel día, por vez primeira, a sensación de que tiña un interese persoal en todo aquilo, de que debía ter en consideración todos e cada un dos seus efectos e influencias, impedíalle a Durham entregarse docilmente ao seu feitizo. París podía continuar a ser —érao sen dúbida para os descoñecedores da súa situación— a cidade máis fermosa do mundo, pero, para el, que fose a máis adorábel ou a máis aborrecíbel dependía, en última instancia, do acto de abotoarse as luvas en que Fanny de Malrive seguía inmersa.
A respecto disto, o simple feito de que ela esquecese pór as luvas mentres baixaban no ascensor do hotel logo de abandonaren o salón da nai de Durham gardaba para el un profundo significado. Fanny pertencía á clase de mulleres que un sempre imaxina perfectamente equipada, enfeitada con detalles exquisitamente coidados e sutís; e o feito de que, no acaloramento da despedida da súa familia, se esquecera de que saía sen luvas ás rúas de París semellaba un bo augurio da futura opinión que Durham tería da cidade.
Mesmo nese momento podía percibir aínda nela certa confusión, un desexo de inspirar fondo e volver á vida normal, naquel xeito de abrochar os últimos botóns na penumbra da porta cocheira, mentres o criado, no exterior, agardaba polo seu sinal.
Cando por fin saíron á rúa, este díxolles que o coche da señora marquesa se vira obrigado a ceder o seu lugar na porta, mais que naquel momento estaba a piques de recuperalo. Madame de Malrive interrompeu a explicación.
—Volverei á casa a pé. Teña listo o coche para esta tarde ás oito.
Mentres o criado se afastaba, ela alzou a vista e os seus ollos encontráronse por vez primeira cos de Durham.
—Acompáñasme? Crucemos as Tullerías. Gustaríame sentar un momento na terraza.
Díxoo con soltura e naturalidade, coma se pasearen xuntos por París fose para eles do máis habitual, pero incluso o exiguo coñecemento que tiña Durham do mundo en que ela vivía —un coñecemento adquirido principalmente a través da lectura de novelas baratas— outorgáballe á súa naturalidade unha transcendencia apaixonante. Durham, de feito, comezaba a descubrir que un dos encantos da sociedade sofisticada consistía en que daba sentido e perspectiva ao máis mínimo contacto entre os sexos. Se, nos vellos tempos daquela Nova York desinhibida, Fanny Frisbee lle propuxese desde o limiar dunha vivenda de pedra avermellada que dese con ela unha volta polo parque, ao seu acompañante esta idea pareceríalle agradábel pero carente da maior importancia, mentres que a suxestión que lle fixera Fanny de Malrive de pasear polas Tullerías ofrecía, evidentemente, unha infinidade de ambiguas posibilidades.
Tan atafegado estaba Durham con estas alternativas que camiñou a carón da muller sen pronunciar palabra a través do largo paseo que discorría paralelo á rue de Rivoli e, ao chegaren ao final deste, mesmo permitiu que ela o guiase en silencio polos chanzos que conducían á terrasse des Feuillants; xa que, á fin e ao cabo, esas posibilidades presentaban dúas caras, e o atrevido afastamento do hábito por parte dela podería significar tan só que o que ía dicirlle era tan terríbel que precisaba arrodearse das circunstancias máis mitigadoras.
Ao parecer, aquel silencio non resultaba incómodo para a súa acompañante, quen, como parte da súa disciplina europea, aprendera a xestionar as pausas nas conversas con facilidade. Cando aínda se apelidaba Frisbee, enchería de certo aquela pausa cunha elocuencia sen xeito nin modo, mais agora abondáballe con deixar que se ampliase devagar perante eles como a espazosa vista que se estendía aos seus pés. A intricada beleza deste panorama, a medida que avanzaban entre os tileiros simetricamente podados da terraza lateral, conmoveuno de novo debido á proximidade da muller, coma se fose a insinuación dun desmesurado poder impersoal que controlase e rexese a súa vida dunha forma que el non era quen de adiviñar, e que interpuxese entre ambos toda a amplitude da civilización na que o seu matrimonio a sumira. Ese pensamento causáballe tanto temor —percibía tal irrisión do que tiña para ofrecer no esplendor das grandes avenidas que se estreitaban cara ao Arco do Triunfo, envolto na súa gloria crepuscular— que todo aquilo que tiña pensado dicir ficou comprimido, cando por fin abriu a boca, nunha brusca e directa pregunta:
—E ben?
Ela respondeu axiña, coma se estivese agardando por esa forma de inquirir tan típica dos americanos.
—Non lembro cando foi a última vez que me sentín tan feliz.
—Tan feliz? —A repentina ledicia do home ruborizou a súa pel clara.
—Si, como hai un intre, cando tomaba o té coa túa nai e as túas irmás.
Durham emitiu un «oh!» de sorpresa que revelou tamén unha certa desilusión, ao que ela respondeu cun murmurio reconciliador:
—Sentamos?
El asiu dúas daquelas acolchadas cadeiras amarelas, autóctonas do lugar, e colocounas baixo unha árbore que se erguía preto do punto onde se detiveran, mentres dicía con resignación:
—Abofé que foi tamén para elas un inmenso pracer volver verte.
—Ah, mais non é o mesmo. Quero dicir... —Fixo unha pausa, afundíndose na cadeira e revelando, por vez primeira, unha torpeza momentánea para enfrontarse á situación de forma axeitada—. Quero dicir —proseguiu cun sorriso—, que para elas non foi o acontecemento que supuxo para min.
—Acontecemento? —interrompeuna Durham de novo, con impaciencia, pois, na lingua de calquera civilización, que podería querer dicir aquela palabra senón o que el máis arelaba que significase?
—Volver estar en compañía dos meus queridos, bondadosos, doces, sinxelos e auténticos americanos! —exclamou ela, amoreando epítetos cunha atrevida prodigalidade.
O sorriso de Durham esvaeceuse máis unha vez nun aceno frío e, lixeiramente á defensiva, replicou:
—Se é tan só da nosa condición de americanos do que gozaches... De certo que, nese sentido, podemos ofrecerche todo o que desexes.
—Si, iso mesmo é! Pero se soubeses o significado que ten para min esa palabra! Significa..., significa... —fixo unha pausa como para asegurarse de que se encontraban lonxe dabondo dos grupos que descansaban baixo as demais árbores—, significa que con elas me sinto segura, tan segura coma se estivese nun banco!
Durham sentiu de súpeto unha sensación de ardor detrás dos ollos e na gorxa.
—Creo que xa sei...
—Non, non o sabes, de verdade, non imaxinas o entrañábel, familiar e estraño que soaba todo aquilo: os vellos nomes de Nova York que non deixaban de aparecer na conversa coa túa nai, as súas encantadoras e pintorescas ideas sobre Europa; iso de que considere este continente como un enorme e inofensivo espazo de recreo e de compras para os americanos; e como botaba en falta o pan caseiro e prefería os espárragos americanos... Estou farta dos estadounidenses que desprezan mesmo os seus propios espárragos! E logo a túa irmá casada, que pasa os veráns en... onde era...? Na casa Kittawittany, no lago Pohunk.
Entre Durham e o resplandecente verdor dos Campos Elisios xurdiu unha visión de serias mulleres vestidas con chales de tipo Shetland, lentes e cabelos recollidos en moños apertados, comendo torta de arandos a deshora no comedor dunha casa de táboas erixida no cumio nu dun outeiro de Nova Inglaterra. Replicou cun débil sorriso:
—Ah, mais a miña irmá casada é a ovella negra da familia. O resto nunca caemos tan baixo.
—Baixo? Eu penso que é fermoso, fresco, inocente e sinxelo. Lembro que unha vez fun a un lugar así. Cren que cean cedo, aínda que o fan bastante tarde, viaxan en carruaxe por uns camiños terríbeis e volven á casa con varas de ouro e follas de outono; acostuman ler en voz alta libros de natureza no soportal das casas, e sempre hai un mozo tímido, só un, con roupa de flanela, que vai ver á rapaza máis bonita (aínda que como escoller entre tantas!) e a leva a dar un paseo en calesa durante horas... —Fixo unha pausa e concluíu cun longo suspiro—: Levo quince anos sen ir a América!
—E segues a ser unha moi boa americana.
—Abofé, e cada día que pasa mellor!
El vacilou:
—Daquela, por que nunca regresaches?
O seu cariz mudou de inmediato, substituíndo aquela luz retrospectiva pola mirada alerta, levemente sombría que, como el ben sabía, era máis habitual nela.
—Era imposíbel, sempre o foi. O meu marido non quería ir, e dende... dende a nosa separación, houbo outros motivos familiares.
Durham suspirou con impaciencia.
—Por que falas de motivos? A verdade é que fixeches a túa vida aquí. Nunca poderías abandonar isto! —lanzou un aceno de desalento en dirección á place de la Concorde.
—Que dis? Marcharía mañá mesmo! Pero agora xa non podería ir máis que de visita. Debo vivir en Francia, polo meu fillo.
A Durham aceleráronselle os latexos do corazón. A conversa achegábase por fin ao punto no cal concentraba os seus pensamentos, e comezou a percibir unha connotación persoal nas palabras da muller, o que non fixo máis que instalo a escoller as súas propias con maior cautela.
—Hai algún acordo a respecto do rapaz? —atreveuse a preguntar.
—Deilles a miña palabra, e souberon que con iso abondaba —respondeu ela con orgullo, e, como para informalo con todo detalle das súas razóns, engadiu—: Se non deixase claro que viviría en Francia, sería moito máis difícil para min obter a plena custodia do meu fillo.
—Parece xusto —afirmou Durham logo duns intres de reflexión. Mesmo cando perseguía os seus intereses persoais facía, de forma instintiva, unha pausa para evocar a «xustiza». As súas pretensións volveron aflorar no momento en que engadiu, vacilante—: Pero cando medre, cando se faga un home, sentiraste entón máis libre?
Ela reaccionou cun sobresalto, coma se se tratase dunha posibilidade demasiado remota para que fixese parte da súas perspectivas para o futuro.
—Pero se só ten oito anos! —obxectou.
—Ah, claro, aínda falta moito tempo, non é?
—Falta moito, grazas a Deus! As nais francesas demoran o momento de separarse dos seus fillos e, polo menos nese aspecto, propóñome ser unha nai francesa.
—Por suposto, naturalmente, só te ten a ti —asentiu Durham de novo.
Estaba impaciente por amosarlle que comprendía á perfección o seu punto de vista, aínda que só fose para predispola á equidade recíproca de que ela comprendese o seu cando chegase o momento de exporllo. E comezaba a pensar que ese momento chegara, que o seu paseo non se convertera, sen escusas nin pretextos, naquela apracíbel reunión baixo as árbores por ningún outro motivo menos importante que o de darlle a súa oportunidade.
Como era propio del, aproveitouna sen máis voltas.
—O outro día, cando che falei sobre min, sobre o que sinto por ti, non dixen nada do futuro porque, nese momento, a miña mente se negaba a viaxar máis alá da esperanza dunha felicidade inmediata. Pero, por suposto, mesmo entón, era consciente de que aquela esperanza comportaba diversas dificultades; que non podemos, como talvez puidemos facer no pasado, estar xuntos sen pensar en nada máis que en nós mesmos. E, sexa cal for a túa resposta, quero dicirche que aceptarei a parte que me corresponda desas dificultades. —Fixo unha pausa e engadiu sen rodeos—: Se existe a menor posibilidade de que me escoites, estou disposto a vivir aquí mentres teñas que estar xunto ao teu fillo.