Uns Moderspraak E-Book

Manfred A. Sahm

• Herausgeber: tredition
• Kategorie: Geisteswissenschaft
• Sprache: Deutsch
• Veröffentlichungsjahr: 2020

Seitenzahl: 117

Beschreibung

Manfred A. Sahm schildert in 45 Kurzgeschichten das Leben in Stadt und Land in der niederdeutschen Sprache (Pattdeutsch). Ereignisse und Erlebnisse von Menschen wie du und ich, von Nachbarn und Freunden, von Kauf- und Seeleuten, Bauern, Medizinern und Pastoren werden humorvoll erzählt. Auch die Anekdoten über Schul- und Straßenjungen fehlen nicht. Das Buch ist mit 10 Zeichnungen illustriert und verspricht Spaß beim Lesen, gerade in dieser angespannten Corona-Krisenzeit! Die Geschichten eignen sich auch hervorragend zum Vorlesen und Erzählen in kleiner und großer Runde.

Leseprobe

Manfred A. Sahm

Uns Moderspraak

Plattdüütsch to'nLesen, Högen,Vertellen

© 2020 Manfred A. Sahm

Neuauflage

Umschlag, Illustrationen: Irmtraut S. Sahm/ Olga Abt Lektorat, Korrektorat: Manfred A. Sahm

Verlag und Druck:

tredition GmbH, Halenreie 42, 22359 Hamburg

ISBN

Paperback

978-3-347-04673-3

Hardcover

978-3-347-04674-0

e-Book

978-3-347-04675-7

Das Werk, einschließlich seiner Teile, ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung ist ohne Zustimmung des Verlages und des Autors unzulässig. Dies gilt insbesondere für die elektronische oder sonstige Vervielfältigung, Übersetzung, Verbreitung und öffentliche Zugänglichmachung.

Uns Moderspraak

En Keerl ut de Grootstadt is op Reisen dörch uns wunnerschööne Landschop, dröppt ünnerwegens en bannig däämlich utsehn Buernjung un fraagt em na de Naam vun dat nächste Dörp.

»Hä?« fraagt de torüch un op all de anneren Fragen kümmt jümmers blots: »Hä?«

Nu harr de Stadtminsch vun’t Fragen noog, geiht wieder, dröppt en Buer un stellt em de sülve Fraag. Dorbi meent he, dat de dore Jung dor achtern woll en beten sünnerbor is.

»De is en Hans Eenfolt!«

»Ach, er heißt Hans?«

»Nee, de is kopperig,« seggt de Buer.

»Kupferig ? Was meinen Sie damit ?«

»He is tüterig!«

»Was sagen Sie?«

»He is dummelig – en Dummbüdel, de leve Gott sien Dummerjahn«

»Dummelig?«

»He is dwallerig!«

»Verstehe ich wirklich nicht!«

»He is fimmelig, dat heet, he hett en Fimmel.«

»Sonderbar!«

»He hett’n Rappel; verstahn Se?«

»Nein!«

»He is rammdösig in'n Kopp!«

»Was hat er im Kopf?«

»He is püttjerig, dat dee Göös em biet!«

»Wie?«

»He is bregenklöterig!«

»Wieso klötert er denn?«

»Nee, dat nich, bi em spökert dat boben!«

»Bitte, drücken Sie sich mal deutlich aus!«

»Jo, mien Gott, köönt Se denn keen Düütsch verstahn? Em is de Kopp utdröögt!«

»Es wird immer bunter!«

»Nu denn, em sünd de Peer dörchgahn!«

»So, das habe ich verstanden, die Pferde sind ihm durchgegangen. Das hat wohl schlimme Folgen gehabt?«

»Nee, so meen ik dat nich; dat hett nix mit de Peer to doon! He hett en Stich!«

»Hat er sich dabei gestochen?«

»Ok nich, he hett’n Knall

»Merkwürdig!«

»Gewiss, dat is ok afsünnerlich, dat Se dat nich begriepen köönt! He hett’n Schruuv verloren!«

»Von dem Fuhrwerk vielleicht? Das ist ja leicht repariert.«

»Ach nee. Hören Se, he is boben nich seker!«

»So, er war oben auf dem Fuhrwerk?«

»Nee, he hett 'n Brett vör'n Kopp.«

»Stammte das Brett vom Fuhrwerk?«

»Nee, nee, dat nich! He is de gröttste Unnösel in't Dörp!«

»Ich glaube, mein Bester…!«

»He hett soiene fief Swien nich tosamen!.Nu warrn Se mi woll verstahn!«

»Wozu braucht er denn gerade fünf Schweine? Sollte er die hüten?«

»Nee, Herr … he is nich ganz bi Trost!«

»Trost?«

»He is däämlich!«

»Das heißt wohl ziemlich?«

»Dat heet, em is de Kopp toschannen!«

»Nun geht mir langsam ein Licht auf!«

»Dat warrt ok Tiet! He is översnappt!«

»Sie wollen also mit allem andeuten, dass er blödsinnig ist?!«

»Gewiss, he is bummelwitzig, he is dösig, he is ….«

»So, er ist also ein Idiot! Das hätten Sie mir auch gleich sagen können!«

Tja, wenn de plietsche Buer em dat vun Anfang an seggt harr, harr de Keerl ut de Stadt nich wüsst, wo riek uns Moderspraak an Utdrücken is. Aver he wüss jümmers noch nich, wo dat Dörp vör em heet.

Vun Minschen un Beesten

Dat Feernsehn hett uns Sellschop vull in Greep. Liekers dat so an geföhlte dusend Feernsehkanaals gifft, muttst du di doch verwunnern, dat dat männichmol afsluut nix Vernünftiget to kieken gifft. Du zappst un zappst – un al wedder: Dumm Tüüch op jede Kanaal!

Se hebbt mol dacht, dat dat Feernsehn de Daagbläder verdrieven kunnt. Aver do an heff ik nienich glövt, denn wo sünst kannst du en dode Hiering inwickeln?! In de Flimmerkassen? Geiht gor nich!! Also: Goot,dat dat noch Narichtenbläder gifft.

Lees ik doch jüst in so en Daagblatt, dat in Sweden en Mannsminsch op’n Weg vun de Disco na Huus vun en Seehund verfolgt weer.

De Seehund weer ut de Zoo utbüxt un leep en poor Kilometers dörch de Stadt, as he de Mann drapen harr. He klemm sik an siene Hacken, domit he nich so alleen is. Dat heet ja, Seehunnen sünd heel soziale Beesten.

As de Mann nu de Polizei reep, dat en Seehund em nastellt, glöven de toeerst an en Spaaß, aver se schicken doch en Polizeiauto hen. De Lüüd vun de Polizei weren baff un bröchen de Seehund stantepee wedder torüch in sien Zoo.

Wat dat so allens gifft, dacht ik bi mi. So ene lieke Geschicht warrt al lang ok bi uns vertellt:

Do geiht en Mann mit en Pinguin an de Hand in Hamborg de Mönckebergstraat lang. Kümmt en Udel – wat in Hamborg en Polizist nömt warrt – un wunnert sik:

»Wat is dat denn? Wo hebben Se de denn her?«

De Keerl antert:

»Ik weet dat ok nich, de is mi tolopen, as ik vun Bahnhoff keem, un nu warr ik em nich wedder los!«

»Na,« meent de Udel, »denn gaht Se doch mit em na Hagenbeck!«

För all de Lüüd, de Hagenbeck nich kennt: dat is de gröttste Deertpark in Noorddüütschland. Un de Mann meent, dat is ene famose Idee, he will dat sachts doon.

Annerndags dröppt de Udel de Mann wedder, dütmol in de Steenstraat. Un wedder hett he de Pinguin an de Hand.

»Ik heff Se doch güstern seggt, se schullen na Hagenbeck in’n Deertpark gahn!«

»Tja,« seggt de Keerl, »dor weren wi güstern, aver hüüt wüllt wi in’t Kino !«

Of disse Geschicht mit de Pinguin wohr is, weet ik nich. Aver de Geschicht mit de Seehund mutt woll wohr sien -– se stünn ja in uns Daagblatt!

De Sabbelbüdel

Dat de Seelüüd an de Waterkant ahn en stieven Grog nich graad sabbelig sünd, is allgemeen bekannt.

An en wunnerschöne Dag staht do dree pensioneerte ole Lotsen an dat Bollwark in Hamborger Haven – so as se dat Dag för Dag doon – un kiekt fachmännisch to de Scheep, de dor in- un utlopen. Se snackt nich veel, man bloots

»Moin«,

wenn se sik morgens drapen, un

»Tschüß«,

wenn se middaags or avends na Huus gahn. Twischendörch wesseln se nich een Woort! De eenzige Ünnerholen is das Stoppen vun ehr Knösels.

An en Dag bringt een vun de olen Janmaten sienen Fründ mit, de is vun dat Binnenland. Un schon warrt de Klöönsnack interessant:

»Moin tosamen!«

Dormit is allens seggt un nu kieken se to veert över dat Water.

De Harmonie weer kumpleet un nix kunn dat stören. Doch mit eens, so gegen Middag, seggt de Fründ:

»Schönes Wetter heute!«

un wunnert sik, dat he vun keeneen ne Antwoort kriggt.

En kotten Ogenblick laater föhrt en bannig grotet Schipp vörbi un he fraagt:

»Wie heißt das Schiff?«

»Steiht an!«

is de Antwoort un dormit is de Ünnerholen an’t Enn.

Avends geiht dat so as jümmer:

»Tschüß«,

un wedder is een Dag rüm.

An annern Morgen draapt sik de dree un sünd wedder ünner sik. Een vun de dree mutt nu aver doch sien Unmut utdrücken un seggt:

»Du Hannes, dien'n Fründ, de bring man nich wedder mit, de sabbelt uns toveel !«

Hiering un annere Fisch

Ik bün an de See groot worrn un dat hett dat so mit sik bröcht, dat ik al in de jüngste Johren Bekanntschop mit Fisch maken kunn.

An de eerste Johren na de Krieg kann ik mi nich so recht erinnern, do weer ik noch’n beten to lütt. Aver miene Grootöllern un miene Mudder hebbt mi so männichmal vertellt, dat se in de Tieden froh weren, wenn se mol en Fisch op de Disch bringen kunnen. Ik sülvst harr aver Melk kregen, wiel de Fisch woll nich in de Melkbuddel passt hett.

En poor Johren laater, wenn wi as Kinner op de Straat spelen deen, keem dor jümmers en oole Mann mit sien Schott’sche Koor dörch un rööp luuthals:

»Hiering! Hiering! Frische Hiering!«

He harr keen annern Fisch to verköpen as Hiering un de Lüüd hebbt all Hiering köfft. Un wenn se denn braden weren, röök dat in’t ganze Huus un in de Navershüser ok. Un keeneen hett seggt, dat dat stinkt.

Hüüt is dat jo nu en beten anners.

»Ik mag jo mol wedder en braden Hiering eten« segg ik to miene Fru, aver se meent, ik schall denn man in'n Kroog gahn. Se brad mi keen, denn sünst rüükt de ganze Wahnung.

De Hannelsmann hett goot verköfft, denn na en korte Tiet keem he al mit Peerd un Waag staats de Koor und he harr ok annere Sorten Fisch in sien Anbotten. Wi Kinner sünd jümmers to em henlopen, wenn wi em ropen hört un so kunnen wi Dösch, Butt, Makrelen un gröne Aal kennenlihren. Un vör Wiehnachten verköff he Karpen.

Johren laater kunnst du denn op de Wekenmarkt en ganze Reeg vun Boden sehn, wo de Fischfruuns ehr mehr or weniger frische Fisch anbeden deen. Do weer ene Fru dorbi, de rööp jümmers:

»Schellfisch un Butt, Schellfisch un Butt!«

As nu en Mannsminsch twee Schellfisch hebben wullt, sä se:

»Ik heff keen Schellfisch.«

»Wat ropen se denn jümmers luuthals Schellfisch un Butt!«? fraag de Keerl.

»Wat schall ik maken«, antert de Fru.»Ik kann doch nich de ganze Dag »Butt, Butt, Butt« ropen«!

In uns Stadt föhr domaals noch de Stratenbahn. An de Endstatschoon stunn so ene lüttje Bood, en Kiosk, do kunnst du allens köpen, to Sleckern, to Eten un Drinken. Un buten an de Döör stunn sogor en Fatt mit solten Hieringen.

De Stratenbahn bleev en poor Minuten dor stahn und de Fohrers und Schaffners kemen in de Kiosk to snacken un sik de Tiet to verdrieven. Un en vun de Schaffners wull denn welk vun de Hieringen mit na Huus nehmen. He see, he wull aver bloots frische Fisch hebben.

»De sünd all frisch«, sä de Fru, aver de Schaffner wiest op en Hiering, de harr en Lock in sien Steert.

»De is oolt«, antert de Schaffner, »de heff ik al letzt Week dat Lock mit miene Fohrkoorten-Tang rinknipst!« Nu kümmst Du !

Denn keem wedder en poor Johren laater de Tiet, wo keen Hiering mehr eten warrt. Dat is en »Arme-Lüüd-Eten«, heet dat do, un hüüt? Hüüt is dat ene Delikatesse, de du bald gor nich mehr betahlen kannst !

So ännern sik de Tieden, aver dat Sprickwoort gellt jümmers noch:

»Dat is de Mannslüüd beste Nahrung, avends Beer un morgens Harung!«

Hilmar un sien Hund

As ik noch en lüttje Jung weer, harrn wi tohuus en Hund. Dat weer so en swatten Scotch-Terrier un wi müchen em all tohoop geern. He weer so en richtig verdräägliche Familienköter, kunnst du as Göör goot mit spelen. Aver wenn he buten weer, do wies he sik as en düchtige Jagdhund, liekers he nich heel groot weer. Sien gröttste Freud weer, Höhner to jogen. Un so männichmal kregen wi Arger mit de Buern, de dat nich so geern harrn.

As de Hund doot blieven weer, hett de ganze Familie truert. Oh, wat hebbt wi hult und ik weet, dat dat bi mi recht lang duert harr. Un do harr ik mi sworen: Mien Leevdaag nich will ik wedder en Hund hebben.

Wi kamen so in’t Snacken un mien Frünn Hilmar vertellt mi vun sien Hund. Ok he un siene Fru wullen kenen Köter in’t Huus hebben, bloots beide Kinner wullen so geern enen.

An en Dag kümmt sien Jüngste ut de School, höllt en lüttje Hund op sien Arm und röppt al luut vun buten:

»Mann, heff ik en Dusel hatt!«

Un in de Stuuv vertellt he:

»As de School ut weer, keem dor en Keerl mit sien Auto un he harr en ganze Korf vull vun lütte Hunnenkinner – un denkt ju, he hett se all verschenkt! Ik heff graad noch de letzte kregen! Dat is doch woll en gresig grotet Glück!!!«

Nee, denkt Hilmar, sowat gifft dat doch woll nich, dat dörv nich wohr sien!! He snappt sik de Köter un foorts hen na de School. Man dor weer keen Wagen mehr un ok keen Keerl. Un keeneen rundüm kunn em seggen, wer woll de rieve Mann wesen weer.

To Huus geiht dat nu los.

»De Hund mutt weg! De blifft nich in’t Huus!«

Un de Kinner blarren.

»De kümmt in’t Deertheim!« seggt Hilmar.

»Bloots dat nich,« antern de Kinner, »de warrt dor vergast un denn maakt se Seep dorvun!«

Un dat Blarren nimmt keen Enn. Na goot, Hilmar un siene Fru sünd kene Ravenöllern; de Hund dörv blieven.

»Ji weet, wat man mit nich stuvenreine Hunnen maakt, wenn se op de Teppich miegen or schieten?« fraagt Hilmar un vertellt de Kinner, dat man de Hund mit siene egen Nees in de Schiet rinstubsen deit.

»Denn nimmt he sik dat an, dat he nich in’t Huus sien Geschäft maken kann! Aver ik maak dat anners! Wenn de Hund bloots eenmal in de Stuuv schitt or strullt, stubbs ik ju mit de Nesen dor rin!«

Un so blifft de Hund un all tohoop hebbt se ehr Freud. De Kinner spelen mit em wunnerbor, un solang de Hund ingang weer, weer ok allens in Ornen. Wenn he aver mit eenmal still stunn, weer stantepee een vun de Kinner dor un dröög em na buten. Dat mit de Nees wullen se denn doch nich proberen.

»Tja,« seggt Hilmar, »de Kinner sünd all lang ut’t Huus, aver keeneen hett de Hund mitnahmen – de bleev bi uns. Un so harrn wi uns Freud an em, sössteihn lange Johren!«

»Un bet hüüt weet ik nich, wer dor an de School de Hunnen verschenkt harr!«

Keeneen harr Schuld

Ik zapp do vör en poor Johren dörch dat Internet un funn ene Geschicht, de mi an miene Kinnerdaag erinnern dee. Wer de Geschicht opschrieven hett, stunn nich dorbi, aver ik meen, se is afsluut lesens- un hörenswert un denn heff ik mi de Möh maakt, se op Platt to översetten:

De Geschicht vun de Generatschonen!