Till Ulenspegel op Platt E-Book

Manfred A. Sahm

• Herausgeber: tredition
• Kategorie: Sachliteratur, Reportagen, Biografien
• Sprache: Deutsch
• Veröffentlichungsjahr: 2017

Seitenzahl: 248

Beschreibung

Till Eulenspiegel war ein bekannter Narr im 14. Jahrhundert. Seine Schelmenstreiche und Abenteuer wurden bereits im Mittelalter in 96 Historien aufgezeichnet und aus dem Niederdeutschen in die hochdeutsche Sprache übersetzt. Nach der gedruckten Fassung von 1515 hat der Autor alle Geschichten in eine moderne, lesbare plattdeutsche Fassung gebracht und auch die alten Holzschnitte mit eingefügt. Die Historien verbreiten sowohl beim Lesen als auch im Vortrag Spaß, und auch die z.T. sehr groben Streiche sind geeignet, Stunden oder Abende humorvoll zu gestalten.

Leseprobe

Manfred A. Sahm

Till Ulenspegel op Platt

Spijööken un Aventüern

© 2017 Manfred A. Sahm

Umschlag, Illustration:

Manfred A. Sahm/Irmtraut S. Sahm

Lektorat, Korrektorat:

Manfred A. Sahm/Irmtraut S. Sahm

Übersetzung:

Manfred A. Sahm ins Niederdeutsche

Verlag: tredition GmbH, Hamburg

ISBN

Paperback

978-3-7439-6106-7

Hardcover

978-3-7439-6107-4

e-Book

978-3-7439-6108-1

Das Werk, einschließlich seiner Teile, ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung ist ohne Zustimmung des Verlages und des Autors unzulässig. Dies gilt insbesondere für die elektronische oder sonstige Vervielfältigung, Übersetzung, Verbreitung und öffentliche Zugänglichmachung.

De Historien vun Till Ulenspegel

Vörwoort vun mi

Vörwoort vun Hermann Bote

1. Till weer dreemol döfft

2. Till wies de Lüüd sien Moors

3. Till lehrte, op en Seel to gahn

4. Till sabbelte de Jungens ehr Schöh af

5. Till schull en Handwark lehren

6. Till bedroog in Staßfort en Bäcker üm en Sack vull Broot

7. Till un annere Kinner müssen to veel Weckbroot eten

8. Till leet de Höhner sik üm Broothappen wrangeln

9. Till krüppt in en Immenkorf

10. Till worr en Hoffjung un scheet in de Semp

11. Till eet en Braathohn vun de Speet

12. Till worr Köster in Büddenstedt

13. Till föhrte in de Oostermeß en Speel op

14. Till verkünnigte in Magdeborg, dat he flegen kunnt

15. Till behannelte de Dokter vun de Magdeborger Bischop

16. Till holp in Peine en kranket Göör to’n Schieten

17. Till maak in Nürnbarg an een Dag all de Kranken gesund

18. Till köff in Halberstadt Broot

19. Till backte in Brunswiek Ulen un Aapkatten

20. Till sevte in Uelzen Mehl in de Hoff

21. Till reed jümmers en grau-gelet Peerd

22. Till verdüng sik in Bernborg as Toornbläser

23. Till leed sien Peerd in Däänmark mit gollene Hoofiesen beslaan

24. Till wunn en Wettstrtiet mit de Hoffnarr vun de poolsche König

25. Till stunn in dat Aas vun sien Peerd

26. Till seet bi Celle in en Koor vull Eer

27. Till malte in Marburg de Landgraaf vun Hessen

28. Till diskereerte mit Studenten op de Universität in Prag

29. Till lehrte in Erfort en Esel dat Lesen

30. Till wusch in Sangerhusen de Fruunslüüd de Pelzen

31. Till toog mit en Dodenkopp rüm

32. Till weckte de Sadtwachters vun Nürnbarg op

33. Till eet in Bambarg för Geld

34. Till reiste na Rom un besöökte de Paapst

35. Till bedroog de Juden in Frankfort an de Main

36. Till köff in Quedlinborg Höhner

37. De Paster vun Hoheneggelsen freet Till ene Wust weg

38. Till snackte de Preester vun Kissenbrüch sien Peerd af

39. Till verdüng sik bi en Smitt in Rostock

40. Till smeed de Smitt sien Warktüüch tosamen

41. Till vertellte in Wismar de Wohrheit

42. Disse Historie gifft dat nich!

43. Till dente en Schohmaker un verdorv dat Ledder

44. Till begoot en Buern in Stade de Supp mit Fischtraan

45. In Brunswiek spickte en Stevelmaker Tills Steveln

46. Till verköff in Wismar en Schohmaker froren Schiet

47. Till verdüng sik in Einbeck as Beerbroergesell

48. Till verdüng sik in Berlin as en Sniederknecht

49. Till leet in Brannenborg Sniedergesellen vun en Fensterladen fallen

50. Till reep de Sniederds ut dat ganze Sassenland na Rostock

51. Till sloog an en Fierdag Wull

52. Till verdüng sik in Aschersleven bi en Kürschner

53. Till sleep bi de Kürschner in dröge un natte Pelzen

54. Till maak bi en Kürschner in Berlin Wülf staats Wulfpelzen

55. Till verköff in Leipzig ene Katt as lebennige Haas

56. Till seed bi en Garver in Brunswiek dat Ledder

57. Till bedroog in Lübeck de Wientapper

58. Till schull in Lübeck hängt warrn

59. Till leet sik in Helmstedt ene grote Tasch maken

60. Till bedroog in Erfort en Slachter üm en Braden

61. Till bedroog de Slachter noch maal

62. Till geev sik in Dresden as Dischergesell ut

63. Till geev sik as Brillenmaker ut

64. Till verdüng sik in Hilmessen as Kock

65. En Peerhannelsmann toog inWismar Tills Peerd de Steert rut

66. Till spelte in Lünborg de Piepenmaker en Striek

67. Till warrt in Gerdau vun ene ole Buersfru verspottet

68. Till bedroog in Uelzen enBuern üm en grönen Stoff

69. Till scheet in ene Baadstuuv in Hannober

70. Till köff in Bremen Melk vun de Landfruuns

71. Till geev in Hannober twölf Blinde twölf Gulden

72. Till bedröppelte in Bremen en Braden

73. Till seite in ene Stadt Stenen as Schälke ut

74. Till verdüng sik in Hamborg bi en Hoorsnieder

75. Till worr vun ene Fru mit Snappsnuut inlaadt

76. Till eet en Melkbrie alleen op

77. Till blies de Stank dörch de Wand in ene Sellschop

78. Till verschrook en Weert in Isleven mit en dode Wulf

79. Till scheet en Kröger in Köln op de Disch

80. Till betahlte een Weert mit de Klang vun’t Geld

81. Till reiste vun Rostock foort

82. Till toog en Hund dat Fell af

83. Till vertellte, dat Ulenspegel op en Rad liggt

84. Till sett ene Krögersche in de hitte Asch

85. Till scheet ene Krögersche in’t Bett

86. En Keerl ut de Nedderlanden eet in Antwerpen Tills Röstappel op

87. Till bröcht in Bremen ene Marktfru forto, ehr Töpperworen twei to slaan

88. Till scheet in Einbeck op de Plummen

89. Till tellte in’t Klooster Mariental de Mönken in de Mess

90. Till worr in Mölln krank

91. Till schull siene Sünnen togeven un bichten

92. Till maak sien Testament

93. Till vermaak sie Besitt in dree Delen

94. Till storv in Mölln

95. Till worr vun Beginen begraven

96. Till’s Graffsteen

Wöörbook

Till Ulenspegel

Dat is de Geschicht vun de weltbekannte narrsche Schelm un siene Spijööken un Aventüern, de ok hüüt noch na so veele Johrhunnerte vertellt warrt un de Tohörers or Lesers to’n Grienen, Lachen, aver ok männichmol to’n Nadenkern bringt.

Till Ulenspegel is nich bloots ene Person för Kinnerböker, he hett sünnerlich ok de Wetenschop siet Johrhunnerte wat to doon geven. Un över de Radels un Frogen, de vun Till utgaht, ward jümmers noch diskerert.

Dat fangt dormit an, of he woll wohrhaftig levt hett, geiht denn wieder, of he bi de 96 Vertellen, de in dat Book un 1515 shreven sünd, redig dorbi west is, un toletzt, wer denn woll de Schrieversmann weer.

De mehrste Lüüd sünd hüüt de Menen, dat he levt hett, un köönt dat ok op de ene or annere Oort bewiesen. Ik maak mi nu en Spaaß un segg, ik kann dat ok bewiesen: He mutt jo levt harrn, sünst harrn se em jo nich na sien Dood in Mölln in’t Lauenborgsche begraven kunnen! (Hic fuit).

De 96 Aventüern hett he woll nich all sülvst belevt. Dat is nu bekannt, dat dor en poor dorbi sünd, över de al annere Quellen un Schrieverslüüd berichtet harrn un de sik ok al vör Tills Geboort todregen harrn. De hett de Autor annerswo tohoopsammelt un mit in sien Book övernahmen, as he dat ok in sien Vörwoort togifft. Dat weer do so gang un geev.

Jo, welkeen werr denn nu de Schrieversmann? Ofschoonst dat bet hüüt nich hunnertperzentig kloor maakt is, warrt de Töllner Hermann Bote (üm 1450 bet 1525) ut Brunswiek in Neddersassen nömt. Dorför hebbt vele Studerte ut all möögliche Wetenschopen Bewiese tosamendragen - un en anneren Keerl mit betere Bewiese gifft dat nich.

Hermann Bote hett ok noch veel mehr Tüüch schreven; he weer een vun de bedüdenste nedderdüütsche Dichters in jenne Tiet. He harr siene olen Böker woll toeerst handschriftlich in de »neddersässische Spraak« schreven - un dormit is dat ole Nedderdüütsche, dat Plattdüütsche ment west - bevöör Johannes Gensfleisch, beter bekannt as Johannes Gutenberg ut Mainz, in dat 15. Johrhunnert de Druck mit bewäägliche Lettern erfunnen harr.

Disse Menen weer ok al de Universitäts-Perfesser Karl Friedrich Flögel ut Liegnitz 1789 in sien Book vun de Hoffnarren (S. 463 ff.). He schrifft, dat dat Book över Ulenspegel toeerst in de plattdüütsche Spraak schreven, denn aver vun de Franziskaner-Mönk Thomas Murner in dat Hoochdüütsche översett worrn weer. Man dat eerste Book vun Bote op Platt - schreven or druckt - över Till Ulenspegel gifft dat hüüt leider nich mehr.

Disse 96 Vertellen un Dööntjes, de Hermann Bote nedderschreven harr, weren in’t Middelöller »Historien« nömt.

Hier is nu en Book op Platt in ene moderne, leesbore Utgaav mit de Biller (Holtsneed) vun de ole Utgaav för uns nedderdüütsche Gemeenschop. Ik heff mi bi’t Översetten an dat druckte Original vun 1515 holen un wünsch veel Vergnögen bi…

» Ein kurtzweilig lesen von Dyl Ulenspiegelgebore uß dem Land zu Brunßwick.Wie er sein Leben volbracht hatt.XCVI seiner Geschichten. «

Vörwoort vun Hermann Bote1

In’t Johr 1500 na Christi Geboort bün ik, »N«2, vun en Reeg Lüüd beden worrn, dat ik de Historien un Geschichten jem toleev tosamenbringen un beschrieven schall, wat för ole Tieden en listige un griesige Buernsöhn in düütsche un welsche Länner daan un dreven harr. Sien Naam weer Till Ulenspegel un he weer boren int Hartogtum Brunswiek.

För disse Möh un Arbeit wullen se mi ehr Gunst hooch erwiesen.

»Dat un mehr will ik woll doon,« anterte ik. Denn ik wüss, dat ik dat mit Verstand toweeg bringen kunn. Ik harr de fründliche Beed an se, mi dat natosehn, wat ik över Ulenspegel un dat, wat he in vele Städer drieven harr, schrieven wörr un dat dat de Oorsaak för ehrn Verdreet sien kunn. Man miene Antwoort wullen se nich as »Tschulligung« ansehn. So harr ik na en beten Överleggen ehr Wunsch annahmen un mi verpflicht, mit Gottes Help (ahn de nix schehn kann) un mit Fliet antofangen. Un ik will mi ok bi jedereen entschülligen, dat dörch mien Schrieven nüms Verdreet or een ’ne Schereree kriggt: dat wies ik wiet vun mi.

Nu, alleen üm en vergnöögtet Gemööt to maken in disse swore Tieden, möögt de Lesers un Tohörers dorut kortwielige Högen un Geschichten vertellen. Do is in mien slechtet Schrieven ok kene Kunst or allens süver, wiel ik de latiensche Schrift nich lehrt harr. Miene Schrieveree is allerbest to lesen (op dat de Gottsdeenst nich vermasselt warrt), dat sik de Müüs ünner de Bänk bieten, dat de Stunnen kort warrn un de braden Beeren woll smecken mit de niege Wien.

Un ik beed jedereen, de miene Schrieveree för to lang or to kort höllt, dat he dat beter maakt un ik keen Undank verdene. Ik maak nu Sluss mit miene Vörreed un fang an mit de Geboort vun Till Ulenspegel un heff noch en poor Geschichten vun de Paap Amis un de Paap vun de Kalenbarg hento fögt.

1) Dat is bet hüüt nich kloor, of dit Vörwoort vun Hermann Bote or vun de Översetter Thomas Murner schreven weer. Ik meen, dat is vun Bote.

1. Historie

De eerste Geschicht hannelt dorvun, as Till boren, dreemol an een Dag döfft worr un wer sien Dööppaat weer

Bi en Woold mit Naam Elm worr Till Ulenspegel in dat Dörp Kneitlingen in’t Sassenland boren. Sien Vadder heet Claas Ulenspegel, siene Moder Ann Wibcken. Na en korte Tiet as de Jung so wiet weer, güngen se na dat Dörp Ampleven, üm dat Kind döpen to laten. De Jung kreeg de Naam Till, wiel sien Dööppaat de Borgherr Till vun Uetzen weer. De Ridders in de Borg aver weren Rövers un so keem dat, dat de Naverschop ut Magdeborg un ut annere Städer in de Mitt vun dat 15. Johrhunnert de Borg in Gruus un Muus slogen.

As Till nu döfft worr un de Lüüd em wedder torüch na Kneitlingen dregen wullen, müssen se över en Beek. Wiel aver na de Dööp dat Kind - so as dat do begäng weer - in dat Beerhuus »versuupt« worr un de Sellschop sik ornlich wat dörch de Kehl jagt harr, full de Fru mit de Söögling vun de Steg in de Beek un se harrn sik beide bekleckert. Annere Fruunslüüd holpen jem rut un güngen torüch in’t Dörp. Se wuschen dat Kind in en Ketel, bet et wedder püük un schöön weer.

So worr Till an enen Dag dreemol döfft - dat eerste Mol in de Kark, dat twete Mol in de Beek un dat drüdde Mol in en Ketel mit warmet Water.

2. Historie

All de Buernlüüd beklagten sik över de junge Ulenspegel un nömten em en Undöögt un Racker, un as he achter sien Vader op en Peerd seet, wies he boomstill de Lüüd sien Moors

As Till Ulenspegel so oolt worr, dat he stahn un gahn kunn, spelte he veel mit annere junge Kinner, denn he weer lustig.

So as en Aap tummelte he sik on de Küssen un in’t Gras, bet he dree Johren oolt weer. Denn fung he an, Spijööken to maken un harr nix as snooksche Grappen in sien Kopp. De Navers beswerten sik alltiet bi sien Vader un schimpten över de Rackerskeerl. Vun sien Vader worr he to Reed stellt:

»Wo geiht dat an, dat unse Navers jümmer seggt, du büst en Schalk?«

Till anterte:

»Leve Vader, ik do doch keeneen wat un dat will ik di woll bewiesen. Gah hen, sett di op dien Peerd, ik will achter di sitten un rohig un still mit di dörch de Straten rieden. Liekers warrt de Lüüd Lögen över mi vertellen un seggen wat se wüllen. Giff acht!«

Un so keem dat ok. De Vader nehm Till achter sik op dat Peerd. Man Till heev sien Achtersteven so wiet an, dat de Lüüd sien Moorslock sehn kunnen un sett sik wedder hen. Do wiesen de Tokiekers mit de Finger op em un repen:

»Scham di, du Slüngel!«

Do see Till to sien Vader:

»Hör Vader, du sühst woll, dat ik stillswieg un nüms wat do. Un liekers seen se, ik bün en Schalk!«

Do sett de Vader Till, sien leve Söhn, vör sik op dat Peerd. De seet mesenstill, aver he sparrte sien Muul op, griente de Buern an un steeg de Tung rut. Do lepen de Lüüd tosamen, nömten em en Flaps un sproken:

»Kiekt hen, en junge Schalk is dat!«.

De Vader see:

»Du muttst wohrhaftig in ene unglückliche Stunn boren sien. Du sittst ganz still un swiggst un deihst keeneen wat un liekers warrst du beschimpt.«

Also toog Claas Ulenspegel weg in dat Land Magdeburg an de Stroom Saale.

3. Historie

Claas Ulenspegel toog vun Kneitlingen weg an de Stroom Saale, vun wo Tills Moder her weer. Dor storv he un Till lehrte, op en Seel to gahn

Claas Ulenspegel aver müch nu nich mehr in Kneitlingen wahnen un toog mit siene Familie an de Stroom Saale in’t magdeborgsche Land, wo Tills Moder herkeem. En korte Tiet later storv he dor un de Moder bleev mit Till alleen. De Familie weer arm, aver Till wull keen Handwark lehren, ofwohl he al sössteihn Johren oolt weer. He tümmelte sik rüm un proberte sik as Göökler un Künstenmaker.

Ulenspegels Moder wahnte in en Huus an de Stroom un de Hoff leeg direktemang an’t Water.

He fung an op en Seel to gahn. Dat dee he toeerst op de Böhn, denn sien Moder kunn disse Toorheit nich lieden un harr em Slääg andrauht. Eenmol harr se em dicht bi tofaat kregen, nehm en grote Knüppel un wull em vun dat Seel slaan, man Ulenspegel klatterte ut dat Finster op dat Dack, wo se nich henkamen kunn.

As Ulenspegel öller worr, fung he wedder an, sik op dat Seel to tümmeln. He toog en Seel vun sien Moders Huus över de Stroom to en Huus op de anner Siet. Vele junge un ole Lüüd worrn dat wies. Se kemen all tohoop, wullen em dorop lopen sehn un weren neeschierig, wat he woll för en abasiget Speel drieven wörr.

As he nu op dat Seel seet un Spaaß maak, dacht he, dat sien Moder em dor baven nix doon kunn. Aver se harr dat Speel sehn un sleek heemlich vun achtern in’t Huus op de Böhn, wo dat Reep anbunnen weer, un sneed dat dörch. Do full ehr Söhn Till ünner grote Spott in’t Water un kunn in de Saale baden. De Buern lachten dull un de Jungens repen em luut na:

»Hehe, nu muttst du dat woll utbaden! Du hest di jo al lang üm bat Bad bemöht!«

Dat aver harr Ulenspegel verdroot, nich dat Bad in de Stroom, aver dat Verhohnepiepeln vun de Kinner. Un he harr överleggt, jem dat torüchtobetahlen. Un he baad wieder, so lang he müch.

4. Historie

Ulenspegel sabbelte de Jungens so an de tweehunnert Poor Schöh af un dorüm kregen sik denn Oolt un Jung in de Hoor

En korte Tiet later harr Ulenspegel wedder en Reep üver de Stroom spannt, he wull de Blamaasch vun nülich afreken. Also verkünnigte he, dat he nochmal över dat Seel gahn wull. Un wedder kemen de Lüüd tohoop, jung un oolt, sik dat Schauspeel antokieken.

Ulenspegel sprook to de Jungens, jedereen schull em sien linke Schoh geven, he wull se dormit en lustige Saak vorföhren. De Jungens glövten dat un fungen an, ehr Schöh uttotrecken un geven se Ulenspegel. Dat weren so bi hunnerttwintig Schöh - na dat Reken in’t Middelöller weren dat twee Schock. Ulenspegel toog de Schöh op ene Lien un klatterte mit se op sien Seel. De Lüüd keken to em rop un dachten, he wörr en lustiget Speel maken. Man en Deel vun de Jungens weer bedröövt, denn se harrn ehr Schöh geern torüch hatt.

Ulenspegel seet op dat Seel un maak siene Kunststücken.Mit eens reep he to de Tokiekers ünnen:

»Passt op! Jedereen söök sien Schoh!«

Un dormit sneed he de Lien dörch, so dat all Schöh dörchenanner op de Eer fullen. Nu störten sik de Jungens un ok de Olen op dat Kuddelmuddel un wullen ehr Schoh hebben. De een funn en hier, en anner dor. Een Jung reep:

»Ik heff mien Schoh!«

En annere anterte:

»Du lüggst, dat is mien Schoh!«

Se kregen sik in de Hoor un fungen an, sik to slaan. De een leeg ünnen, de anner baven; en Jung schree, en anner blarrte un de drüdde lachte! Toletzt maken ok de Olen mit, slogen un reten sik in’t Hoor.

Ulenspegel aver seet op dat Seel un lachte:

»Hehe, söcht nu de Schöh! Dat is mien Torüchbetahlen för mien Bad in de Saale.«

He verswunn vun dat Seel un leet de Minschen sik kabbeln.

Man de tokamen veer Weken kunn he sik nich op de Straat sehn laten. He bleev oordig bi siene Moder, holp ehr, un se freute sik doröver un dacht, dat nu allens goot warrt. Vun de Striek mit de Schöh harr se doch nix wüsst.

5. Historie

Tills Moder wull, dat he en Handwark lehrt un se wull em dorbi hölpen.

Ulenspegels Moder weer froh, dat he rohig un verdreeglich in’t Huus weer, schull em aver egalweg, dat ehr Söhn keen Handwark lehren wull. Till see nix dorto, man siene Moder hörte nich op to schimpen. An Enn see Till to ehr:

»Leev Moder, woto sik en afgifft, dorvun hett he sien Leevdag noog.«

Un dormit harr he woll ment, dat sik alltiet bemöhen woll rieke Frücht drregen wart.

»Aver siet veer Weken hebbt wi keen Broot in’t Huus !« anterte siene Moder.

»Dat is kene Antwoort op miene Wöör,« see Till, »wenn en arme Minsch nix to eten hett, kann he an de Nikolausdag fasten, aver wenn he wat hett, fiert he un itt Avendbroot so as an Sankt Martin, egal welk Dag dat is. Also warrn wi ok eten!«

6. Historie

Ulenspegel bedroog in de Stadt Staßfurt en Bäcker üm en Sack vull Broot un broch dat na Huus to siene Moder

»Leev Herrgott help«, dacht Till, »wo kann ik Broot herkriegen un miene Moder begööschen?«

Also güng he na de Stadt Staßfurt in de Neeg to en Bäckeree un fraag de Bäcker, of he woll sienen Herrn för teihn Schilling Roggen- un Fienbroot schicken wullt. Sien Herr wahnt in de Stadt in en Harbarg un de Bäcker schull man en Jung mitschicken, de dat Geld kriegen un torüch bringen kunnt. De Bäcker weer inverstohn. Ulenspegel aver harr en Sack mit en verbargenet Lock dorbi, in de dat Broot rindaan weer. Till un de Bäckersjung weren op de Weg to de Harbarg, as Till op eenmol en Fienbroot ut dat Lock im Sack in de Schiet op de Straat fallen leet.

»Oh je, dat besüddelte Broot dörv ik mienen Herrn nich bringen! Jung, nimm dat Broot, loop flott dormit torüch ha Huus un bring mi en frischet! Ik will hier op di töven!«

Ulenspegel aver güng wieder to de Vörstadt, wo he sienen Sack op en Peerdkoor leed un mit de Koor to Foot na Huus güng.

As de Bäckersjung mit dat frische Broot torüch weer, weer Ulenspegel verswunnen. De Bäckermeester leep to de Harbarg, man dor funn he nüms, de Broot bestellt harr. Nu worr he wies, dat he bedrogen weer.

Till geev dat Broot to siene Moder un see to ehr:

»Kiek her un itt, wiel du wat to’n Eten hest! Wenn du nix hest, kannst du an Nikolausdag fasten!«

7. Historie

Ulenspegel und annere Jungen müssen dat Weck- or Semmelbroot in Övermaaten eten un worrn ok noch slaan

In dat Dörp, wo Till mit siene Moder levte, geev dat en Bruuk: Wenn en Huusweert en Swien slachtet harr, güngen all de Gören ut de Naverschop in sien Huus un eten dor Suppen or Brie, dat weer mit Wustbröh övergatenet Broot un worr Weckbroot nömt.

Nu levte dor en Hüürbuur, de weer so gnietschig - also en richtige Giezknuppen. Ok wenn he nix missen kunn, müss he doch de Kinner ehr Weckbroot geven. Dat weer Traditschoon! Also harr he sik hundsföttsch wat utdacht, üm de Kinner de Spaaß an ehr Mahltiet to verdarven.

He sneed harde Knüüst, Brootrinnen un -resten in ene grote Melkschöttel. As de Kinner kemen, Jungs, Deerns un ok Till Ulenspegel leet he se in, sloot de Döör af un goot Wustbröh över dat Broot. Man dor weren so vele Brootklüten in de Supp, veel mehr, as de Kinner eten kunnen. Wenn aver en Göör satt weer un gahn wull, keem de Buur, sloog et mit ene Rood üm de Lennen un dwung em wiedertoeten. De Hüürbuur wüss vun Ulenspegels Undöög un elkmol, wenn he en Kind verhaute, kreeg Till ok en Slag, meist noch mehr un beter. Dat duerte so lang, bet de Kinner all dat Weckbroot opeten harrn. Un dat harrn se so goot verdregen, as de Hunnen dat Gras. Ji weet doch: wenn Köters Gras freten, köönt se ganz dull schieten!

To de pennschieterige Buur aver is nie wedder en Kind hengahn, üm Weckbroot or Metzelsupp to eten!

8. Historie

Disse Geschicht hannelt dorvun, dat sik de Höhner vun de knickerige Buur üm Broothappen wrangeln

Een Dag later droop de Hüüebuur Till un fraag em, wannehr he wedder to’n Weckbroot kamen will. Till see:

»Ik kaam eerst, wenn sik diene Höhner üm de Happen strieden, jümmers veer üm enen Happen!«

De Buur harr verstahn:

»Also wullt du lang nich to mien Weckbroot kamen?!«

Ulenspegel tövte, bet de Höhner vun de Buur op de Straat na Foder söchen. Do nehm he veel mehr as twintig Fadens un knütt je twee un twee in de Merr tosamen un bunn an de enen Broothappen. De Höhner kunnen de Happen sehn, man nich de Fadens, de Till versteekt harr. Se piekten un sluckten dat Broot in ehr Häls, aver se kunnen dat nich rünnerslucken, wiel an dat annere Enn en anneret Hohn toog! Un wedder rut ut de Häls gung dat ok nich, wiel de Happen to groot weren.

So stunnen sik mehr as tweehunnert nHöhner gegenöver un wörgten un tarrten an ehre Happens.

(Överdisse Geschicht warrt sik hüüt jümmers noch högt, wiel de bekannte Dichder Wilhelm Busch se in sien Wark „Max und Moritz“ in de eerste Striek verarbeidt hett.)

9. Historie

Disse Geschicht vertellt, dat Till in enen Immenkorf krüppt, de vun twee Deven stohlen worr. De beiden kregen sik denn aver in de Hoor un leten de Korf fallen.

Eens weer Till Ulenspegel mit siene Moder in’t Naverdörp to’n Johrmarkt gahn. Wiel Till do so veel drunken harr, dat he middaags al duun weer, söcht he sik en Oort, wo he seker slapen kunn. In en Hoff funn he en Barg vun Immenkörv, dorbi weren ok leere Körv. He krüppt in en Korv un sleep foorts in.

Siene Moder aver dacht, dat he al na Huus gahn weer, wiel se em nich mehr sehn kunnt.

Üm Middernacht worr he waak, as twee Deven kemen, üm en Immenkorf to klauen. De een see to sien Kumpaan:

»Ik heff hört, dat de sworste Korf de beste is.«

Un so prövten se all de Körv un stellten fast, dat de Korf in de sik Till verkropen harr, de sworste weer.

»Dat is de sworste, de nehmt wi!« un se laden em op ehre Schullern un güngen weg. Till aver worr waak un hörte ehren Plaan. Buten weer dat düüster, du kunnst de Hand nich vör de Ogen sehn. Ulenspegel greep ut de Korf un reet de Vörderste deftig in sien Hoor. De keem bannig in Raasch un schimpte op sien Kumpaan achter em, wiel he dacht, he weer dat. De aver wehrte sik:

»Drömst du or geihst du in Slaap?! Ik schull di in dien Hoor grepen harrn? Ik kann mit miene Hänn kuum de Korf holen!«

Till lachte still vör sik hen un tövte en korte Wiel. Do greep he de Keerl achtern ok in de Hoor, dat de sien Snuut wrengen müss! He worr bannig böös un reep:

»Ik gah un dreeg de Korf, dat mi de Hals weh deit, un du seggst, ik heff di in dien Hoor trocken! Un dorbi treckst u mi in mien Hoor, dat mi de Swoort kracht!!«

»Du lüggst, dat billst du di in! Woans kann ik di grepen, ik kann doch kuum de Weg vör mi sehn. Man ik weet, dat du mi in mien Hoor trocken hest!!«

Se güngen wieder un weren de hele Tiet an’t Strieden. En Ogenblick later greep Ulensppegel de Vörderste nochmal bannig in de Hoor, dat sien Kopp an de Korf sleit. Nu weer’t noog! De Keerl leet de Immenkorf fallen un sleit sien Kumpaan an de Kopp. De leet ok de Korf fallen, se kregen sik in de Hoor un kloppten sik. In de Biesternis verloren se sik aver ut de Ogen un keeneen wüss, wo de anner afbleven weer. De Korf leten se liggen.

Till keek vörsichtig ut de Korf rut, man dat weer jümmers noch zappendüüster. Also bleev he noch binnen, bet dat de hellichte Dag weer. He kreep ut de Korf rut, wüss aver nich, wo he weer. He folgte enen Weg, bet he an ene Borg keem, un dor verdüng he sik as en Hoffjung.

10. Historie

Till Ulenspiegel worr en Hoffjung un sien Baas see, dat he in dat Kruut „Hemp“ schieten schull, wenn he dat findt. Man Till scheet in de „Semp“ - he dacht, dat weer datsülve.

Op de Borg geev sik Till as en Hoffjung ut. Un glieks müss he mit sien Ridder över dat Land rieden, he dorv de Peek vun sien Baas dregen. An de Weg stunn ene Plant. De Ridder see to Till:

»Sühst du de Plant dor? Se heet Hemp. So oft du daaran vörbikummst, schiet en grote Dutt dor op. Mit de Bast vun dat Kruut ward de Rövers bunnen un opbammelt.«

Ulenspegel versprook, dat he dat woll doon schall. Un gemeen reden se hen un her in vele Städer, rövten un stohlen, as sik dat för Roofridders höörte.

An en Dag weren se to Huus. As dat Tiet to’n eten weer, see de Kock to Till, he schull ut de Keller en Pott mit Semp hooch halen. De harr aver in sien Leven noch nienich Semp sehn, harr Semp mit Hemp verwesselt un dacht, wat de Kock dormit wol doon will. Aver sien Baas harr seggt, he schull in dat Kruut rinschieten; also scheet he in de Pott un röhrte de Semp üm.

De Kock stellte de Semp op de Disch un de Ridder un siene Gäst stippten ehr Fleesch in de Pott un dat smeckte ganz övel! De Kock worr halt un de Ridder fraag em, wat he woll för en Semp maakt harr. As de Kock de Semp prövt, spee he dat foorts wedder ut un see:

»Dat smeckt, as of wen dorin scheten hett!«

As Ulenspegel anfung to lachen, see de Ridder to em:

»Wat lachst du so spietsch? Menst du, wi köönt nich smecken, wat dat is? Wenn du dat nich glöven wullt, kumm her un pröv dat sülvst!«

Aver Till wull dat nich un anterte:

»Se hebbt mi doch domaals an de Straat seggt, wenn ik Hemp seh, schall ik dorin schieten, wiel man dormit Rövers opbammelt or wörgt. As ik nu in de Keller weer, heff ik blots dat doon, wat Se mi opdragen harrn!«

»Du verdammte Schelm, dat warrt dien Malör sien! Wat ik die wiest harr, heet Hemp, un wat de Kock di halen leet, heet Semp. Dat hest du ut Leegheit daan!«

Un as de Ridder Till mit en grote Knüppel slaan wull, leep de rut ut de Borg un keem nienich wedder.

11. Historie

Ulenspegel verdüng sik bi en Paap un eet en Braathohn vun de Speet.

In dat Land Brunswiek liggt bi dat Klooster Magdeborg en Dörp mit Naam Büddenstedt, dor kummt Ulenspegel in’t Huus vun en Preester. De Paap hett em nich kennt, stellt em aver as Knecht in.