Dat Tietreisenhuus - Dat Geheemnis vun de Famieln Tempus E-Book

Marie Wollatz

• Herausgeber: Fantasiereise
• Kategorie: Für Kinder und Jugendliche
• Serie: Das Zeitreisehaus
• Sprache: Deutsch
• Veröffentlichungsjahr: 2024

Seitenzahl: 132

Beschreibung

Plattdeutsch mit Aussprachehilfe: De Tweeschens Henriette un Hannes Tempus treckt mit süm Öllern ut de Grtstadt Berlin in Voder sien Öllernhuus no Weimar. De Kinner hebbt för den Umtog gor ni veel över. Man dat Huus, w süm nu intrecken dt, is je bs mysteris. Al an rsten Dag warrt de Tweeschens in Keller wat wies, wat Eventüren versprickt. Süm finnt en Tietmaschien. Voder mutt nu je ruut mit de Sprook un vertellt sien Lüüd vun dat le Famieln-Gehmnis. Dorophen geiht de Famieln op en Tietreis in dat Johr 1965. T d Tiet is Düütschland in st un West opdlt. Famieln Tempus beleevt den snookschen Alldag in de frhere DDR. Man opletzt koomt süm all noch in gröttste Gefohr un dat gellt, afsluuts dat Gehmnis vun de Famieln Tempus t wohren!

Leseprobe

Niederdeutsch-Version

© 2024 Marie Wollatz/Verlag FantasieReise

Alle Rechte vorbehalten.

Autorin: Marie Wollatz

No’t Dithmarscher Platt rövertrocken vun Peter Neuber

(Mit de fründlige Hölp vun Helmut Robitzky!)

Kontaktdaten: www.verlagfantasiereise.de

Umschlaggestaltung und Illustrationen: Patricia Wagner

Lektorat: Elsabe Felgentreu

ISBN: 978-3-9899-5973-6

Marie Wollatz

Dat Tietreisenhuus

Dat Gehēēmnis vun de Famieln Tempus

Mit Illustratschōōns vun Patricia Wagner

För Mikael

Dankseggen

Ik geev je tō, dat mag wat fantasielōōs klingen, wenn ik nu schriev, datt mi disse Geschicht in’ Corona-Lockdown infullen is; man sō is dat nu mool. Ik sēēt mit mien Famieln tō Huus un mi worr mēhr un mēhr düütli, wo8b wichtig en intakte Famieln is. In de Geschicht sünd veel Fragmenten ut mien ēgen Famielnleven mit rinstrȫȫmt. Sō is dat ›Famielnkuscheln‹ en innige Traditschōōn bi uns.

Dorum much ik hier vör alln mien ēgen Famieln danken, ohn dē dit Bōōk wohrschienli ni tōstannkomen wēēr. Mien Dank gellt mien Mann Arndt Wollatz, dē mi mit grōōtoordige Lōgik un moroolsche Ünnerstütten in dit Projekt vöranbrocht hett. Grōten Dank geiht an Mikael Wollatz, dē mi mit sien dwatschen Idēēn tō’t Drȫmen bringt. Veel vun sien Idēēn hebbt mi tō dit Bōōk inspirēērt.

Dank geiht an Katja Neubert un Patricia Wagner, dē tō mien grōōt Glück de ēērste Rōhfoten leest un mi mit en Barg Anmarkels ünnerstütt hebbt. Ik heff veel op Jüm Vörslääg hen umschreven!

Bedanken much ik mi ōōk bi Elsabe Felgentreu, dē mi in’t Lektoroot allerbest ünnerstütt hett.

Un opletzt velen Dank an all, dē in mennig swore Stunn, wenn ik opgeven wull, mi beroodt un tō’t Wiedermoken motivēērt hebbt. ›Dat Tietreisenhuus‹ worr mien Hattensprojekt un de Famieln Tempus is mi an’t Hatt wussen. Ik hööp, sē warrt mit mi un ōōk mit mien Lesers noch en Wiel mit langlōpen.

Dat Huus in’e Garverstroot

„Wat is dat denn? Voder, dat kann doch ni würkli dien Ēērnst ween!“ De nüüdlige Dēērn9 Henriette, dē vun ehr Famieln9 un Frünnen Henry nȫȫmt worr, sēēt achter in’t Famielnauto un verjoog9 sik.

„Dat schall uns niet Tōhuus ween? Woneem8c sünd wi hier ēgentli?“, froog ehr Tweeschenbrōder9 Hannes, dē blangen9 ehr sēēt un jüstsō verdattert ut dat Siedenfinster vun’t Auto gluup9. „Hier schüllt wi nu leven?“

„Weimar! Wi sünd in Weimar, exakt seggt in de Garverstroot9, lütt’ Brōder“, de Dēērn wies op dat Strotenschild, dat an dat Huus anbrocht wēēr, wō8c süm4 vör stunnen.

Weimar is en lütte Stadt, hēēl anners as Berlin. Vun güstern af leven süm4 nu ni mēhr in Berlin. Berlin wēēr en grōte un opregen Stadt un harr dit un dat mēhr tō bēden. „Un worum mussen wi nu ut Berlin weg un in dit Kaff hier trecken?“, froog Hannes.

Sien Voder Patrick Tempus gēēv Antwōōrt: „Datt wi mēhr Tiet för uns as Famieln hebbt.“ – Dat Huus, vör dat süm4 hēlen, sēhg bȫȫs ōōlt ut; över de Jōhren wēēr hier un dor wat sanēērt worrn, liekers wēēr dat ōōlt.

„Dat is doch recht smuck. Dor lett sik wiss wat ut moken!“ Mudder snack sik in Iever, dach Henry, sē wull uns mitrieten, man sē speel blōōts. Dat sēhg ehr wedder liek: Ümmer versöch sē, dat schȫȫn tō snacken, wenn Voder wat dörsett harr, wat ehr ni gefull. Wenn wat Wichtigs tō besluten wēēr, denn beslōōt Voder ümmer allēēn; Mudder versöch denn, sik dorför tō betȫvern9 un de Kinner Hannes un Henry blēēv nix över as mittōmoken.

Voder un Mudder Tempus stēgen ut. Henry blēēv mit ehrn Brōder Hannes op de Achterbank vun’t Famielnauto sitten. Süm4 wēērn överēēns: „Wi stiegt hier ni ut. Ēgentli wüllt wi an’ lēēfsten wedder no Berlin fohren.“ Disse Ēēndracht ünner de beiden wēēr en grōte Utnohm; denn ēgentli wēērn süm sümdoog ni överēēns, ēhr9 bȫȫs verschēden, liekers süm Tweeschens wēērn.

„Un för9 dat hier muss ik mien Thēoterkrink in Berlin verloten!“, snōōv Henry minnachten9. „Dat is noch gor nix. Mi drippt dat veel lēger! Ik heff mien Skateboardgang achter mi loten musst!“

Hannes harr en Barg Frünnen; beter seggt ›Fans‹, sō nȫȫm hē süm5 ümmer. Mit sien Skateboardclique harr hē sik alle Week in Berlin dropen. Süm fohren tō’n Spijȫȫk mit dat Skateboard in’ Supermarkt. Dor gung ōōk dat ēēn un anner in’e Grütt bi un dat harrn süm denn filmt un in’t Internett stellt. Ünner de Siet ›skateboard_fohren_in’_supermarkt‹ harrn süm al 500.000 Followers sammelt, dē sik den ›Openkroom‹, den süm dor utfrēten, ankieken un ›liken‹ dään. Mēhrmools wēēr Hannes dorbi al vun den ēēn un annern füünschen Marktboos opgrepen worrn; un Voder Tempus harr Hannes sōgor bi de Pullzei afholen musst. Hannes süüfz; no Skateboardspoos sēhg dat hiere Weimar nu ni jüst ut.

„Henry, Hannes, nu stiegt doch endli mool ut! De Umtogwogens koomt gliek.“ Henry rull mit de Ōgen. Wedderstreevsch stēgen de beiden ut. „Nu is dat afmookt. Ut dat Auto utstiegen bedüüdt, dat gifft kēēn Tōrüch mēhr.“

De beiden Umtogwogens rullen langsoom ran un hēlen achter süm6 Auto. Vēēr grōte stevige Mannslüüd stēgen ut. Voder Tempus begrött süm5 un süm gungen tōsomen no’t Huus rin.

Dat Huus stunn an’ Rand vun de Garverstroot. Dat stunn ni frie, man wēēr pall an dat Noverhuus ranbuut un wēēr dat letzte Huus in de Stroot.

Voder Tempus slōōt de swore holten Döör open. „Dē quietscht over luut“, sä9 en Mann vun de Umtogfirma, as hē in’t Huus rinpedd. Voder Tempus gung achteran. Weimar wēēr mool sien Heimotstadt ween. Hier wēēr hē opwussen. Dat Huus wēēr sien Öllernhuus.

„Ik bün lang ni mēhr hier ween“, sä hē, mit sien Gedanken wōanners, un mook de swore Döör open. „Dat ēēn un anner hett sik doch verännert.“

Mudder Tempus stunn noch ümmer op den Fōōtweg vör dat Huus, gluup dat an un dach bi sik: „Ik kann mi knapp vörstellen, datt wi nu as Famieln in en niet Leven starten dōōt.“

Sē trock mit ehr Hand dör ehr kotte blonne Hoor. Mit ehr fien Gesicht sēhg sē ehr Dochter bannig liek. Henry stell sik blangen ehr Mudder. Wēēkhattig lä9 Mudder Tempus den Arm um ehr Dochter, kēēk in ehr hasselnöötbrune Ōgen un sä: „Wi kriegt dat tōrecht. Wi sünd doch ēēn Famieln. Wenn wi tōsomenhōlen dōōt, denn warrt wi sik7a hier ōōk gau inleven.“ Jichenswo9 harr dat den Anschien, datt sē disse Wȫȫr ēhr tō sik sülven sä as tō ehr Dochter. Achter süm5 snōōv Hannes minnachten.

„Mien Slötelanhänger is weg!“, stött Hannes opmool ruut un kēēk in de verdatterten Gesichten vun sien Famieln. Henry rull mit de Ōgen. „Dissen blȫden Anhänger!“

Kēēnēēn ut de Famieln wuss sō richtig, wō8c dissen Slötelanhänger herkēēm. Dat wēēr en Iesboor, dē Skateboard fohrt; un dorum datt hē nu mool Skateboard fohrt, wēēr jüst dissen Anhänger Hannes sien Glücksbringer. Hannes schüddel sien Wuschelkopp, sō as wenn de Anhänger op sien Kopp liggen worr9 un jēēdēēn Momang dör dat Schüddeln doolfallen kunn.

„Geev doch tō, du hest em“, fohr hē sien Süster9 an. Henry gluup em giftig an. Jüst harrn süm noch wiest, wo8b överēēns süm ween kunnen; weg wēēr dat. „Nee, ik heff em ni. Wat schall ik denn dor ōōk mit?“ Mudder Tempus rull füünsch mit de Ōgen un gung in’t Huus. Op jichens9 en Oort muss sē nu utneihen9 vör dissen Striet, dē dor opkēēm; un sē rēēp süm5 noch achteran: „Un ik dach, Tweeschens sünd sik ümmer ēnig!“

Blied9 un selig wēēr sē dōmools ween, as sē tō weten kregen harr, datt sē Tweeschens kriegen worr. Noch as süm ünnerwegens wēērn, harr sē sik utmoolt, datt de beiden Kinner sümdoog ni allēēn ween un ümmer ēēn tō’n Spelen hebben worrn. Ni in’ Drōōm wēēr sē op de Idēē komen, datt ehr Kinner vullop verschēden ween kunnen, datt süm sümdoog ni mitenanner spelen un sik ümmerlōōs in’e Wull hebben worrn.

„Nu al dörteihn Johr mutt ik egoolweg de dore Gnegelie, dat Strieden un Triezen uthōlen“, süüfz sē liesen vör sik hen, bides sē sik in’t Huus umkēēk.

Hannes wēēr ēhr de Spōōrtsminsch vun de beiden Tweeschens, man veelmools ōōk en Dwēērkopp, danz gēērn mool ut de Rēēg. Mudder Tempus mēēn, hē wēēr ehrn Mann bȫȫs liek; man dē wies dat fōōrsch un scharp tōrüch. Henriette harr dat mēhr mit de Kunst. Gēērn harr9 Mudder Tempus ehr Dochter in Klēder sēhn; man Henriette drōōg lēver Büxen un wull ōōk ni Henriette rōpen warrn, man Henry. Ehr glatte brune Hoor drōōg sē as kotten Pojensnitt9 un sē harr ōōk gōōt as Jung dörgohn kunnt.

Buten gung dat mit den Striet mang de beiden Kinner wieder. De Slötelanhänger wēēr ümmer noch ni funnen. In’t Huus wēēr blōōts noch half sō veel vun den Striet tō hȫren un Mudder Tempus kunn för en lütten Stōōt9 de Rōh genēten.

Dat Huus wēēr fremd för ehr, sē harr dat ehrdoog noch ni sēhn. Voder Tempus harr ümmer dat gröttste Gehēēmnis um sien frȫhere Tiet un um sien Famieln mookt. No dat, wat hē vertellt harr, lēēg hē al Johren mit sien Öllern över Krüüz, för9 dit un dat. De Striet worr ōōk siendoog ni bileggt. Mudder Tempus harr ehr Swiegeröllern un de Kinner harrn süm6 Grōōtöllern sümdoog ni tō Gesicht kregen. Umsō mēhr wēēr sē verboost9 ween, as ehrn Mann vör twēē Moond de Noricht verkünnen dä: „Mien Öllern sünd vör kotten dōōtbleven un süm hebbt mi dat Huus in Weimar verarvt.“

Un sē reagēēr verschrocken, as ehrn Mann sä: „Ik heff mien Steed as Geschichts-Prof an de Friee Universitēēt Berlin opkünnigt un will en Steed as Lēhrer an’t Humboldt-Gymnosium in Weimar annehmen. Sōdennig9 hebbt wi mēhr Tiet för de Famieln un köönt dat hille un hastige Drieven in Berlin den Rüch wiesen.“

Man sō recht glȫȫv sē em dat ni. Jichenswat9 sä ehr, datt dor mēhr achtersteken muss9. – Un sē harr ehr Steed in’t Archiv vun’e Verwalten, wō sē halfdoogs arbeidt harr, opgeven musst un harr bet nu noch kēēn Tiet hatt, en nieden Boontje9 tō finnen.

„Nu, jo“, nu stunn sē hier, in ehr niet Tōhuus. Un dat rüük fremd, beten ōōltbacksch, ōōltmōōdsch, no ōle Lüüd even. Ehrn Mann harr tōminnst en Ünnernehmen dat opdrogen, dat Huus vörweg reintōmoken un optōrümen. De Huusdeel wēēr düüster un en veels tō lütte Lamp gēēv man kümmerli Licht. En Trepp fȫhr no de bövere Etoosch rop. Helene Tempus hȫȫr de Stimm vun ehrn Mann. Hē snack jüst mit de Umtoglüüd: „De Mȫbeln för de Kinnerstuven koomt hier rin un dat dorachter is de Sloopstuuv.“

„Ik heff di doch seggt, datt hē ünner de achterste Bank liggen deit!“, hȫȫr Mudder Tempus de gnatterige Stimm vun ehr Dochter. Henry un Hannes kēmen no’t Huus rin. „Boah, vun binnen süht dat Huus je noch öller ut as vun buten“, rutsch dat ut Hannes ruut, as hē op’e Huusdeel stunn.

„Koomt“, sä Mudder Tempus. „Loot’s sik7a mool umkieken!“ Tōhōōp stȫvern süm dör’t Huus. Ünnen wēērn en grōte Köök, en Boodstuuv, en Eetstuuv un en bannig grōte Wohnstuuv, woneem8c ēēn dör en Schuuvdöör vun’e Eetstuuv ut ringung. All de Rüüm harrn en hōgen Böhn ōder en hōge Deek, as dat in ōle Gebüden sō Mōōd wēēr. De Rüüm kēmen ni ran an modernen Wohnstandard, man tōminnst wēēr allns orntli un dor wēēr ōōk en Bȫȫtanloog9, dē sachs in’e letzten Johren achteran inbuut worrn wēēr.

„Un wō sünd unse Stuven, Mudder?“, froog Henry. „Sēht dē ōōk sō ōōlt ut?“

„Dē sünd wohrschienli boven“, wēēr Mudder Tempus vermōden un gemēēnsoom gungen süm de Trepp rop. „Nosicht9!“ De Umtoglüüd drängeln sik an süm5 vörbi un fungen dormit an, buten den Woog uttōrümen.

Boven gēēv dat jüstsō en Boodstuuv, un denn en Sloopstuuv, en Büro un twēē Kinnerstuven. „Kopp ōder Tall? Wokēēn8a Tall kriggt, dē dört de Stuuv nehmen, dē nēger an’e Sloopstuuv vun Mudder un Voder liggt!“, mēēn Hannes; man Henry wunn dat Müntsmieten för sik. „Ha, ätsch!“, sä sē un stēēk ehrn Brōder de Tung ruut.

Vun’e Sloopstuvenfinstern ut kunn ēēn op’e Stroot kieken. De Finstern vun de Görenstuven gungen no achtern ruut, mit en schȫne Sicht no en lütten Goorn rin, dē tō’t Huus tōhȫȫr.

„In’ Grund is dat Huus gor ni sō slecht. Vellicht doch beter as en Fiefstuvenbehüsen in Berlin“, sä Mudder Tempus tō sik sülven.

Un sō lēēp de Dag af mit veel Arbeit, dē nu mool tō en Umtog tōhȫȫrt; Kisten wullen sleept warrn, överbleven Mȫbeln, dē noch in’t Huus stunnen, mussen afstȫȫvt warrn. Un merrnmang en flȫten Voder Tempus, dē openbor in Gedanken in sien Jungstiet swȫgen9 dä.

Helene Tempus harr bides op’e Deel en Döör no’n Keller funnen un en kotten Gluup dor rinsmeten. In’ Keller stunnen veel Bȫkerbȫȫr un op’n Fōōtborrn lēgen verschēden Soken. Dat schien sō, as harr dat Umtogünnernehmen den Keller översēhn un em ni lerdig rüümt.

„Hannes, Henry, koomt jüm1 mool?“

„Wat is denn?“, antwōren süm in’ Chōōr vun boven.

„Koomt doch mool! Ik heff en Opgoov för jüm2!“

„Dat hett nix Gōōds tō bedüden, wenn Mudder sō röppt“, sä Hannes. „Wiss hebbt wi dat mit uns’ Striederie överdreven“, stimm Henry tō. Bedrüppelt kēmen beid’ de Trepp dool.

„Weest sō gōōt un rüümt tōsomen den Keller op!“

„Dat wēēr je kloor“, fluster Hannes. „Nu ōōk noch de Keller, as wenn de Dag ni al slimm nōōg ween wēēr.“

„Man Mudder …“, Henry kēēm ni wiet mit ehrn Satz, denn Mudder Tempus gluup ehr kott mool scharp an. Bedripst bewegen sik de beiden Kinner op den Keller tō. „Du tōēērst“, kummandēēr Hannes.

„Nee du!“, gung Henry gēgenan.

De al wat gnatterige Mudder gung dortwischen un mēēn mit en verdrēētlige Stimm. „Kinner, still doch, jüm1 schüllt den Keller oprümen!“

Stillswiegens gēven süm sik un verswunnen in’ Keller. För sien Öller wēēr de Keller bannig drȫȫg, ēēn muss sik wunnern. „Wow, sō veel Bȫker“, mēēn Henry verboost. Dor ünnen stunnen swore ōle ēken Bȫȫr9, vull bepackt mit Bȫker. Un vele Bȫker lēgen noch op’n Fōōtborrn. „Dat hett Mudder wull mēēnt mit dat Oprümen“, süüfz Henry.

Hannes lang bides no en Bōōk un fung an, dor sien Süster mit tō smieten. Hē kunn dat even ni loten, sien Süster tō argern. „Mit Bȫker warrt ni smeten, du Dööskopp!“

Over Henry wull sik wehren un grēēp no en Bōōk ut dat Bȫkerregool. Opmool trock sē ni blōōts dat dorste Bōōk ut dat Bōōrd9, man dor fullen gliek all de Bȫker op’n Fōōtborrn. „Na wunnerbor, nu mööt wi noch mēhr oprümen.“ Sē gluup no Hannes, man dē kēēk an ehr vörbi, in’e Richt vun dat Bȫkerbōōrd. Sien Mund stunn open un dat sēhg sō ut, as worr hē sik över wat wunnern.

„Wat is?“, nieschierig dreih sē sik um, wull kieken, wat Hannes ut sien Verfoot9 brocht harr; hē harr je dat Bȫkersmieten un Brüden rein vergeten. Un dō sēhg sē dat ōōk. Dat Regool vör süm5 harr gor kēēn Rüchwand un mit dat Ruutfallen vun de Bȫker krēgen süm wat tō sēhn, wat en Maschien mit Knȫȫp, Wiesers un Hevels liek sēhg. Bȫȫs snooksch sēhg sē ut, disse Maschien. Bovenop stunn in Grōōtbōōkstoven schreven: Tempus – 1612.

„Wat hett dat tō bedüden?“, froog Henry ehrn Brōder. Man dē tuckschuller blōōts un wook bilüttens op ut sien Stiefheit. „Wō schall ik dat vun weten?“, gēēv hē tōrüch un mook ēēn Schritt op den snookschen Apparoot tō. Hē strēēk mit de Hand doröver weg. „Mi dücht, dat is en Oort Iesen. Man dor is gor kēēn Rust op.“

Henry dä jüstsō ēēn Schritt nö vörn un pedd ut Versēhn op ēēn vun de doolfullen Bȫker. „Ōh“, mēēn sē, bück sik un nēhm dat Bōōk op. No den Inband muss dat Bōōk tōminnst hunnert Johr ōōlt ween. Sē slōōg dat op un sä: „Dat schient, as wēēr dat en Oort Doogbōōk.“

In de Bȫker funnen sik Texten in schreven Schrift9